تماس با ماتیکان
درباره ماتیکان
فرهنگ حقوقی
علامت تجاری
قوانین و آرا
صفحه اصلی
قانون
رای وحدت رویه
نظریه مشورتی
مقررات پیشگیری از پولشویی در موسسات مالی
فصل - اول - تعاریف
ماده - 1 - عبارات و اصطلاحات بکار رفته در این مقررات به شرح زیر تعریف میشود :
بند - 1 - پولشویی از نظر این مقررات منظور از پولشویی انجام عملیات بانکی در موسسات مالی برای مقاصد ذیل است :
بند - الف - تحصیل و نگهداری یا استفاده از مالی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است .
بند - ب - معاونت با شخص یا اشخاص دیگر به منظور :
بند - - - تبدیل یا انتقال مالی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است با قصد پنهان کردن یا تغییر شکل دادن منشا غیر قانونی آن مال یا کمک به شخصی که در ارتکاب جرم دخالت داشته است به منظور جلوگیری از تعقیب کیفری وی .
بند - - - پنهان کردن یا تغییر شکل دادن ماهیت واقعی , منشا , محل وقوع , نقل و انتقال , جابجایی یا مالکیت مالی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکات جرم حاصل شده است .
تبصره - - - تامین مالی فعالیت های تروریستی حسب اعلام مراجع ذی ربط نیز مشمول این مقررات است .
بند - 2 - عملیات بانکی منظور از عملیات بانکی , در این مقررات انجام اموری از قبیل موارد ذیل است :
بند - 1 - حواله ؛
بند - 2 - خرید و فروش ارز اعم از نقدی , حواله ای , چک مسافرتی ارزی و موارد مشابه ؛
بند - 3 - صدور ضمانت نامه ؛
بند - 4 - گشایش اعتبارات اسنادی ؛
بند - 5 - وصول اسناد , بروات و چک ؛
بند - 6 - اجاره صندوق امانات ؛
بند - 7 - صدور انواع چک های بانکی ؛
بند - 8 - افتتاح انواع حساب ها ؛
بند - 9 - اعطای تسهیلات ؛
بند - 10 - سایر عملیات بانکی از جمله خدمات مربوط به کارت های پرداخت الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی .
بند - 3 - موسسات مالی منظور از موسسات مالی , در این مقررات موسسات ذیل است :
بند - 1 - بانک های دولتی و غیر دولتی ؛
بند - 2 - موسسات اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ؛
بند - 3 - صرافی های مجاز ؛
بند - 4 - صندوق تعاون و همچنین صندوق های قرض الحسنه و تعاونی های اعتبار که در چارچوب مصوبات شورای پول و اعتبار فعالیت می نمایند .
بند - 4 - عملیات مشکوک منظور از عملیات مشکوک , معاملات و عملیاتی است که اشخاص با در دست داشتن اطلاعات و یا دلایل منطقی ظن پیدا کنند که این عملیات و معاملات به منظور پولشویی انجام میشود .
فصل - دوم - کلیات
ماده - 2 - موسسات مالی مکلفند بر کلیه عملیات و معاملات مشتریان خود با هدف شناسایی عملیات مشکوک نظارت مستمر داشته باشند .
ماده - 3 - موسسات مالی مکلفند نسبت به احراز کامل هویت کلیه مشتریان خود اقدام نمایند .
ماده - 4 - انجام هر یک از انواع عملیات بانکی توسط موسسات مالی برای اشخاص حقیقی و حقوقی که نزد موسسه مالی با توجه به ضوابط تعیین شده در این مقررات ناشناخته باشد , ممنوع است .
ماده - 5 - چنانچه متقاضی به نمایندگی از طرف شخص یا اشخاص دیگری تقاضای انجام عملیات بانکی نماید در اینصورت احراز هویت فرد اصلی علاوه بر نماینده ضروری است .
ماده - 6 - در صورتی که در مورد سمت متقاضی از نظر فرد اصلی یا نماینده بودن با اتکاء به دلایل و شواهد متعارف شبهه وجود داشته باشد و متقاضی از ارایه اطلاعات و مدارک پیش بینی شده در این مقررات امتناع ورزد , موسسه مالی میتواند پس از تصویب بالاترین مقام موسسه و یا فردی که به او تفویض اختیار شده است و یا کمیته پیش بینی شده در ماده ۸ از ارایه خدمات به او خودداری نماید .
ماده - 7 - بانک ها و موسسات اعتباری غیر بانکی دارای مجوز از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلفند به منظور شناسایی متقاضیان و مبارزه با پولشویی دستورالعمل داخلی مشخصی را تدوین و پس از تصویب در هیات مدیره و تایید کمیته تخصصی ویژه مندرج در ماده ۹ برای حفظ استاندارد های لازم به مورد اجرا بگذارند . دستورالعمل فوق باید شامل موارد ذیل باشد :
بند - 1 - نحوه جمع آوری , طبقه بندی , نگهداری و تمرکز اطلاعات مربوط به هویت متقاضیان اعم از فرد اصلی و نماینده ؛
بند - 2 - نحوه نگهداری مدارک مربوط به احراز هویت مشتریان و عملیات آن ها ؛
بند - 3 - نحوه گزارش دهی موارد مشکوک و چگونگی تشخیص مواردی که باید به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گزارش شود .؛
بند - 4 - پیش بینی برنامه های آموزشی مطلوب برای کارکنان به منظور شناسایی و پیشگیری از عملیات مشکوک ؛
بند - 5 - نظام کنترل های داخلی و تعیین مسئول یا مسئولین مربوط در هر شعبه یا واحد صنفی .
ماده - 8 - موسسات مالی مکلفند یکی از اعضای هیات مدیره یا هیات عامل یا یکی از مدیران اجرایی ارشد خود را با تصویب هیات مدیره به عنوان مسئول امور مربوط به پولشویی به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران معرفی نمایند . این مقام میتواند یک کمیته تخصصی برای این منظور تشکیل دهد .
ماده - 9 -
بند - الف - بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است یکی از واحد های سازمانی خود را مسئول امور مربوط به این مقررات نموده و یک کمیته تخصصی ویژه زیر نظر یکی از اعضای هیات عامل برای این منظور تشکیل دهد .
بند - ب - ترکیب اعضای کمیته به پیشنهاد عضو هیات عامل ذی ربط و تصویب هیات عامل تعیین میشود .
ماده - 10 - افتتاح حساب و ارایه هرگونه خدمات بانکی به موسسات و نهاد های اعتباری غیر مجاز ممنوع است . موسسات مالی مشمول این مقررات مکلفند ظرف مدتی که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین میشود , نسبت به انسداد حساب های اینگونه موسسات و قطع هرگونه خدمات بانکی به آن ها اقدام نمایند . اسامی و مشخصات اینگونه موسسات و نهاد ها از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام خواهد شد .
فصل - سوم - مدارک و ضوابط برای احراز هویت و شناسایی مشتری
ماده - 11 - هویت مشتریان باید با اخذ نسخه اصل مدارک مشروحه زیر احراز شود . ضمنا کلیه تصاویر نسخه های اصلی این مدارک باید در پرونده ذی ربط با درج عبارت ” تصویر برابر اصل است “ و امضای آن توسط دارنده امضای مجاز نگهداری شود .
بند - الف - اشخاص حقیقی : شناسنامه ( کارت ملی ) یا ؛ گواهینامه رانندگی معتبر یا ؛ گذرنامه معتبر .
بند - ب - اشخاص حقوقی ( اعم از ایرانی و خارجی , انتفاعی , غیر انتفاعی , خیریه و مشابه ): اصل اسناد مربوط به ثبت شرکت , موسسه , سازمان و غیره ؛ اساسنامه , شرکتنامه و مدارک معتبر مشابه در صورت لزوم به تشخیص موسسه مالی .
ماده - 12 - شناسایی متقاضی هنگام افتتاح انواع حساب ها برای شخص حقیقی باید به وسیله حداقل یکی از روش های ذیل صورت گیرد :
بند - 1 - اخذ معرفینامه معتبر که به امضای حداقل یک نفر از مشتریان شناخته شده بانک رسیده باشد ؛
بند - 2 - اخذ اطلاعات در مورد سوابق متقاضی از سایر بانک هایی که متقاضی با آن ها رابطه مستمر بانکی داشته و یا دارد ؛
بند - 3 - استفاده از اطلاعات مندرج در جواز کسب یا گواهی اشتغال به کار و موارد مشابه ؛
بند - 4 - سایر روش های مطمئن به تشخیص موسسه مالی و تایید کمیته موضوع ماده ۹.
تبصره - - - اطلاعات دریافتی باید علاوه بر مشخصات شناسنامه ای شامل اطلاعات مربوط به شغل متقاضی و آدرس دقیق محل اقامت وی براساس مدارک مثبته باشد .
ماده - 13 - برای شناسایی متقاضی در مواردی که افتتاح حساب توسط شخص حقوقی صورت میگیرد باید اطلاعات ذیل اخذ شود :
بند - 1 - موضوع فعالیت ؛
بند - 2 - صورت های مالی ؛
بند - 3 - اسامی و نشانی هیات مدیره و مدیرعامل و سهامداران بیش از ۲۰ درصد در مورد شرکت ها و موسسین یا هیات امناء و ارکان مشابه در مورد موسسات غیر تجاری ؛
بند - 4 - نام و نشانی حسابرس یا حسابرسان ؛
تبصره - - - در مورد اشخاص حقوقی خارجی اخذ ترجمه رسمی اسناد و مدارک ثبت آن نیز الزامی است .
فصل - چهارم - نگهداری اطلاعات
ماده - 14 - موسسات مالی مکلفند مدارک و سوابق مربوط به افتتاح حساب و عملیات بانکی و احراز هویت مشتریان به شرح ذیل را پس از ختم آن به مدت ۵ سال نگهداری نمایند ( اسناد میتواند به صورت اصل , میکروفیلم , بایگانی الکترونیکی و نظایر آن نگهداری شود ):
بند - 1 - مدارک مربوط به افتتاح حساب مشتری ؛
بند - 2 - مدارک مربوط به احراز هویت مشتری ؛
بند - 3 - اسناد و مدارک مربوط به معاملات مشتری با بانک شامل حواله های ارزی داخلی و خارجی مشتری ؛
بند - 4 - گزارش موارد مشکوک موضوع ماده ۲۱ این مقررات ؛
تبصره - - - در مورد حساب هایی که بسته میشود نیز مدارک مربوطه باید برای مدت ۵ سال نگهداری شود .
ماده - 15 - موسسات مالی موظفند هر ۵ سال یک بار کلی هی اطلاعات و اسناد مربوط به حساب های مشتریان را مورد بازبینی قرار داده و هرگونه تغییر در اطلاعات مزبور را در پرونده مشتری درج نمایند .
ماده - 16 - مشتریان موسسات مالی مکلفند هر نوع تغییر بعدی در اطلاعات ارایه شده خود به موسسه مالی را براساس مستندات بلافاصله به اطلاع موسسه مالی برسانند و این موضوع باید در قراردادهای منعقده بین موسسه مالی و مشتری قید شود .
فصل - پنجم - عملیات بانکی مشکوک و نحوه گزارش دهی آن
ماده - 17 - موسسات مالی مکلفند ترتیباتی را اتخاذ نمایند تا به منظور احتراز از فوت وقت مسئول مربوط در هر شعبه یا واحد صفی بتواند موارد مشکوک را بلافاصله و بدون رعایت سلسله مراتب اداری مستقیما و به صورت کاملا محرمانه به مقام مسئول تعیین شده در ماده ۸ این مقررات گزارش نماید . مقام مذکور نیز در صورت لزوم باید مراتب را بلافاصله به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منعکس کند .
ماده - 18 - بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران گزارش موارد مشکوک را بلافاصله پس از آن که با توجه به امارات و قراین نسبت به صحت آن اطمینان یافت به مراجع ذی ربط ارجاع می دهد .
ماده - 19 - اعضای هیات مدیره , مدیران یا کارکنان موسسات مالی به هیچ وجه مجاز نیستند اطلاعات موارد مشکوک مربوط به متقاضیان و مشتریان مظنون را در اختیار آن ها و یا اشخاص ثالث قرار دهند .
ماده - 20 - بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران موظف است بهمنظور آشنایی موسسات مالی , آموزش های لازم را به آن ها ارایه نماید .
ماده - 21 - گزارش عملیات مشکوک بانکی باید متضمن اطلاعات زیر باشد :
بند - 1 - نوع عملیات ؛
بند - 2 - تاریخ , ساعت و مبلغ معامله ؛
بند - 3 - مشخصات و نشانی شخصی که معامله را انجام داده است ؛
بند - 4 - مشخصات ذی نفع معامله ؛
بند - 5 - شماره حساب هایی که جهت انجام معامله و یا انجام عملیات بانکی مورد استفاده قرار گرفته است ؛
بند - 6 - قراین و دلایل سوءظن .
تبصره - - - بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران فرم مشخصی را برای تهیه گزارش موضوع این ماده تدوین و ابلاغ خواهد کرد .
ماده - 22 - بانک ها مکلفند به هنگام فروش انواع چک های مسافرتی هویت خریدار را احراز و امضای وی را در محل تعیین شده برای امضای خریدار در روی چک اخذ نمایند . به هنگام ارایه این چک ها به موسسات مالی نیز باید هویت آورنده احراز و چک به امضای وی برسد .
ماده - 23 - این مقررات برای واحد های بانکی مستقر در مناطق آزاد تجاری - صنعتی نیز لازم الاجرا است .
ماده - 24 - عملیات بانکی با مبالغ جزئی در حدی که به پیشنهاد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به تصویب شورای پول و اعتبار می رسد از شمول این مقررات مستثنی خواهد بود .