وب سایت حقوقی ماتیکان


آیین نامه کفایت سرمایه

ماده - 1 - تعریف نسبت کفایت سرمایه نسبت کفایت سرمایه حاصل تقسیم سرمایه پایه ( طبق تعریف ارایه شده در آیین نامه مربوط به سرمایه پایه ) به مجموع دارایی های موزون شده به ضرایب ریسک برحسب درصد ( طبق تعریف ارایه شده در ماده ۵ این آیین نامه ) میباشد .
ماده - 2 - طبقه بندی ریسک برحسب کشور های مختلف از نظر این آیین نامه کشور های مختلف جهان از منظر ریسک کشوری به دو گروه ذیل طبقه بندی میشوند :
- گروه - الف - شامل کشور های عضو سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه ( OECD ) کشور هایی که تحت ترتیبات عمومی صندوق بین المللی پول با موسسه یاد شده اقدام به عقد قرارداد عمومی استقراض نمود هاند ، و کشور هایی که از پنج سال گذشته بدهی های ارزی دولتی خود را استمهال نکرده باشند ، میباشد .
- گروه - ب - شامل سایر کشور ها میگردد .
- بند - 1 - بانک ها و موسسات اعتباری مستقر در گروه الف عبارت از بانک ها و موسسات اعتباری هستند که در کشور های گروه الف به ثبت رسیده اند و شامل شعب این بانک ها و موسسات اعتباری در سایر کشور ها نیز میشود .
- بند - 2 - بانک ها و موسسات اعتباری مستقر در گروه به عبارت از بانک ها و موسسات اعتباری هستند که در کشور های گروه ب به ثبت رسید هاند و شامل شعب این بانک ها و موسسات اعتباری در سایر کشور ها نیز میشود .
ماده - 3 - حداقل نسبت کفایت سرمایه حداقل نسبت کفایت سرمایه برای کلیه بانک ها و موسسات اعتباری ( اعم از دولتی و غیر دولتی ) ۸ درصد تعیین میشود . بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران میتواند در مواردی که استاندارد های بین المللی و یا ضرورت حفظ سلامت بانک ها و موسسات اعتباری اقتضا نماید حدود بالاتری را برای تمام یا برخی از بانک ها و موسسات اعتباری تعیین نماید .
ماده - 4 - مطالبات منظور از ” مطالبات “ در این آیین نامه خالص تسهیلات اعطایی ( پس از کسر سود سال های آینده ، وجوه دریافتی مضاربه ، حساب مشترک مشارکت مدنی )، سپرده گذاری در سایر بانک ها و موسسات اعتباری ، تسهیلات بین بانکی ، تسهیلات اعطایی به ارز ، تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی ، تامین مالی بلندمدت و کوتاه مدت با استفاده از منابع خارجی ( Usance , Refinance , Finance , …) و موارد مشابه میباشد .
ماده - 5 - ضرایب ریسک کلیه اقلام دارایی های بانک ها و موسسات اعتباری اعم از اقلام بالای خط و اقلام زیر خط ترازنامه باید برحسب ریسک مربوط به ترتیبی که در این آیین نامه تعریف شده است ، موزون شوند . ضرایب ریسک انواع دارایی ها متناسب با مخاطرات احتمالی آن ها به ترتیب صفر ، ۲۰ ۵۰ و ،۱۰۰ درصد میباشد . بر این اساس دارایی های مختلف بانک ها به شرح ذیل موزون میشود :
- بند - 5-1 - اقلام بالای خط
  - بند - 1 - دارایی های مشمول ضریب ریسک صفر درصد
    - بند - 1 - وجوه نقد ( حساب صندوق ، اسکناس و نقود بیگانه ، طلا و نقره ).
    - بند - 2 - مطالبات از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ( شامل سپرده قانونی ، حساب جاری نزد بانک مرکزی و سایر موارد مشابه است ).
    - بند - 3 - تسهیلات اعطایی به دولت جمهوری اسلامی ایران و تسهیلاتی که توسط دولت جمهوری اسلامی ایران تضمین شده باشد .
    - بند - 4 - مطالبات از بانک های مرکزی و یا دولت هایی که در گروه الف قرار دارند و مطالباتی که توسط بانک های مرکزی و یا دولت های این گروه از کشورها صریحا تضمین شده باشد .
    - بند - 5 - مطالبات از دولت های مرکزی و بانک های مرکزی کشور های واقع در گروه ب برحسب پول ملی وام گیرنده .
    - بند - 6 - مطالبات از وام گیرندگان کشور های واقع در گروه به که صریحا توسط دولت مرکزی یا بانک مرکزی همان کشور تضمین شده باشد و به پول ملی همان کشور پرداخت شده باشد .
    - بند - 7 - مطالباتی که وثیقه آن ها بطور کامل اوراق بهاداری است که توسط دولت و یا بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و یا دولت های مرکزی و بانک های مرکزی کشور های گروه الف صادر گردیده است .
    - بند - 8 - اوراق بهاداری که توسط دولت و یا بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران منتشر گردیده است .
    - بند - 9 - اوراق بهاداری که توسط دولت های مرکزی یا بانک های مرکزی سایر کشور ها منتشر شده است .
  - بند - 2 - دارایی های مشمول ضریب ریسک ۲۰ درصد :
    - بند - 1 - وجوه در راه .
    - بند - 2 - مطالبات از بانک ها و موسسات اعتباری داخلی ( اعم از دولتی و غیر دولتی ) و یا مطالباتی که توسط بانک ها و موسسات اعتباری داخلی ( اعم از دولتی و غیر دولتی ) تضمین شده است .
    - بند - 3 - مطالبات از بانک ها و موسسات اعتباری مستقر در کشور های گروه الف و مطالباتی که توسط آن ها تضمین شده باشد .
    - بند - 4 - مطالبات از بانک ها و موسسات اعتباری مستقر در کشور های گروه ب و مطالباتی که توسط آن ها تضمین شده و حداکثر یک سال به سر رسید آن ها باقیمانده باشد .
    - بند - 5 - مطالبات از بانک های توسعه ای چندجانبه و مطالباتی که توسط این بانک ها تضمین شده است . ( مطابق فهرست پیوست ).
    - بند - 6 - دارایی هایی که وثیقه آن ها اوراق بهاداری است که توسط بانک های توسعه ای چندجانبه ( که عناوین آن ها در ضمیمه آمده است ) صادر شده است .
    - بند - 7 - حساب بین بانک ها
    - بند - 8 - خالص حساب های داخلی
  - بند - 3 - دارایی های مشمول ضریب ریسک ۵۰ درصد :
    - بند - - - تسهیلات اعطایی در مقابل رهن کامل واحد مسکونی
  - بند - 4 - دارایی های مشمول ضریب ریسک ۱۰۰ درصد :
    - بند - 1 - مطالبات از نهاد های عمومی غیر دولتی ( شهرداری ها ، سازمان تامین اجتماعی و ...)
    - بند - 2 - مطالبات از بخش غیر دولتی ( به غیر از مطالباتی که صراحتا توسط دولت تضمین شده است )
    - بند - 3 - مطالبات از شرکت ها و موسسات دولتی
    - بند - 4 - مطالبات سر رسید گذشته و معوق اعم از دولتی و غیر دولتی و وام های قدیم .
    - بند - 5 - سرمایه گذاری ها و مشارکت ها ( شامل سرمایه گذاری مستقیم ، مشارکت حقوقی اعم از دولتی و غیر دولتی ، سهام و مشارکت های خارجی ) پس از کسر سهام بانک ها و موسسات اعتباری تابعه و یا عنداللزوم سهام بانک ها و موسسات اعتباری دیگر .
    - بند - 6 - کالای معاملات سلف ، انبارکل ، وثایق تملیکی ، اموال خریداری شده برای فروش اقساطی یا اجاره بشرط تملیک و موارد مشابه .
    - بند - 7 - بدهکاران بابت اعتبارات اسنادی پرداخت شده / ضمانت نامه های پرداخت شده
    - بند - 8 - مطالبات از دولت های مرکزی یا بانک های مرکزی کشور های گروه به در مواقعی که مبلغ پرداخت شده به آن ها به ارزی غیر از پول ملی آن کشور انجام شده است .
    - بند - 9 - مطالبات از بانک ها و موسسات اعتباری کشور های گروه به در صورتی که یک سال یا بیشتر به سر رسید آن ها مانده باشد .
    - بند - 10 - دارایی های ثابت .
    - بند - 11 - بدهکاران موقت .
    - بند - 12 - سایر دارایی هایی را که نمیتوان در طبقات 1-1-5 الی 3-1-5 جای داد .
- بند - 5-2 - اقلام زیر خط ترازنامه : اقلام زیر خط ترازنامه علاوه بر اینکه مشمول ضرایب ریسک طبقات مختلف دارایی ( بند های فرعی 1-5) میگردند ، باید ضریب تبدیل نیز ( که در بند فرعی 2-5 تعریف شده ) در مورد آن ها اعمال شود . با استفاده از ضریب تبدیل یاد شده ، میتوان اقلام زیر خط ترازنامه را ، برای منظوره ای محاسباتی ، هم ردیف اقلام بالای خط تلقی نمود . ضریب تبدیل باید برای هر یک از اقلام زیر خط به شرح ذیل اعمال شود .
  - بند - 1 - تعهدات مشمول ضریب تبدیل صفر درصد :
    - بند - 1 - تعهداتی که بدون قید و شرط از طرف بانک قابل فسخ بوده و سر رسید آن ها کمتر از یک سال است .
    - بند - 2 - حساب های انتظامی و اقلامی که زیر خط ترازنامه فقط به منظور نگهداری آمار درج میشود .
  - بند - 2 - ضریب تبدیل ۲۰ درصد :
    - بند - 1 - اعتبارات اسنادی صادر یا تایید شده ای که کالای موضوع آن وثیقه اعتبار است پس از کسر مبلغ پیش دریافت از مشتریان .
    - بند - 2 - ضمانت نامه های ریالی یا ارزی که کمتر از یک سال به سر رسید آن باقیمانده باشد پس از کسر سپرده نقدی دریافتی از مشتریان .
  - بند - 3 - ضریب تبدیل ۵۰ درصد :
    - بند - 1 - اعتبارات اسنادی صادر و یا تایید شده ای که کالای موضوع آن وثیقه نیست پس از کسر مبلغ پیش دریافت از مشتریان .
    - بند - 2 - ضمانت نامه های ریالی یا ارزی که یک سال یا بیشتر به سر رسید آن مانده باشد پس از کسر سپرده نقدی دریافتی از مشتریان .
    - بند - 3 - تعهدات بابت قرارداد های منعقده معاملات .
    - بند - 4 - تضمین اوراق مشارکت منتشر شده توسط شرکت ها و سایر اشخاص حقوقی .
  - بند - 4 - ضریب تبدیل ۱۰۰ درصد :
    - بند - 1 - ظهرنویسی اسناد و بروات .
    - بند - 2 - سایر تعهدات .
ماده - 6 - محاسبه نسبت کفایت سرمایه جمع اقلام بالای خط وزیر خط که براساس ضرایب ریسک موزون شده است ، در مخرج کسر نسبت کفایت سرمایه قرار میگیرد ، صورت کسر نیز براساس ضوابط مندرج در ” آیین نامه مربوط به سرمایه پایه “ محاسبه میشود . بدین ترتیب نسبت کفایت سرمایه : = سرمایه پایه / اقلام بالای خط ( ضریب ریسک ) + اقلام زیر خط ( ضریب تبدیل ) ( ضریب ریسک )
ماده - 7 - نحوه تطبیق بانک های دولتی آن دسته از بانک های دولتی که در تاریخ تصویب این آیین نامه نسبت کفایت سرمایه آن ها کمتر از ۸ درصد میباشد مکلفند با تدوین یک برنامه جامع و زمان بندی شده که به تائید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می رسد نسبت به تطبیق وضعیت خود با مفاد ماده ۳ این آیین نامه حداکثر تا پایان سال ۱۳۸۴ اقدام نمایند .
ماده - 8 - تغییرات آتی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است در صورت لزوم ، اقلامی را که در بند های مختلف ماده ۵ این آیین نامه پیش بینی نشده است به بند های فوق اضافه نماید .
ماده - 9 - ارسال اطلاعات بانک ها و موسسات اعتباری موظفند حداقل هر ۶ ماه یک بار نسبت کفایت سرمایه را به ترتیبی که بانک مرکزی تعیین میکند محاسبه و به این بانک گزارش نمایند .