iranmatikanlogo
logo
  • فصل - اول - تعاریف و اصطلاحات
    • ماده - 1 - عبارات مشروح زیر از نظر این آیین نامه دارای مفاهیم زیر هستند :
      • بند - الف - اراضی جنگلی جلگه ای شمال : به جنگل تکامل نیافته ای گفته میشود که مسطح و هموار بوده و حداکثر ارتفاع آن از سطح دریا کمتر از (200) متر و با شیب کمتر از (10%) باشد و تعداد درخت ، بوته ، نهال و کنده درختان جنگلی از هر هکتار آن جداگانه یا مجموعا از یک صد اصله تجاوز نماید یا درختان جنگلی آن به صورت پراکند باشد به گونه ای که حجم آن از حوزه آستارا تا گلیداغی در هر هکتار کمتر از پنجاه متر مکعب باشد . در صورت وجود درختان شمشاد حجم بیش از سی متر مکعب در هر هکتار جنگل شمشاد محسوب خواهد شد .
      • بند - ب - مراتع ملی غیر مشجر : به زمین اعم از کوه و دامنه یا زمین مسطح که در فصل چرا دارای پوشش از نباتات خودرو بوده و با توجه سابقه چرا ، عرفا مرتع شناخته شود ، مشروط به اینکه ملی شده باشند . زمین هایی که آیش زراعتند هر چند دارای پوشش نباتات علوفه ای خودرو باشند مشمول تعریف مرتع نیستند .
      • بند - ج - تصرف : تصرف به هرگونه وضع ید در مورد اراضی جنگلی جلگه ای شمال و مراتع غیر مشجری ملی شده کشور که قبل از سال 1365 صورت گرفته و تا زمان تصویب این قانون ادامه یافته است گفته میشود .
      • بند - د - متصرف : اشخاصی که از طریق وضع ید و یا انتقال از متصرف قبلی ، بر روی اراضی موضوع این قانون وضع ید دارند متصرف تلقی میشوند .
      • بند - ه - باغ : باغ به محلی گفته میشود که حدود آن به نحوی از انحا مشخص و معین شده و در هر هکتار بیش از یک صد اصله درخت مثمر یا پنجاه اصله درخت زیتون یا نخل یا گردو یا یک هزار نهال یا درخت غیر مثمر دست کاشت یا بوته چای داشته باشد .
      • بند - و - زراعت آبی : زراعتی است که با استفاده از آب دایمی رود ، استخر ، قنات ، چشمه ، چاه یا امثال آن به عمل آید .
      • بند - ز - طرح های تولید دام و آبزیان : به طرح هایی گفته میشود که موضوع فعالیت های دامداری ، پرورش دام ، طیور و آبزیان ، زنبورداری ، پرورش کرم ابریشم و سایر فعالیت های مربوط غیر کشاورزی است .
  • فصل - دوم - چگونگی تشکیل کمیسیون های موضوع قانون
    • ماده - 2 - کمیسیون موضوع قانون اصلاح ماده (34) قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور و الحاق چند تبصره به آن - مصوب 1373.7.7 مجمع تشخیص مصلحت نظام - مرکب از نمایندگان وزارتخانه های جهاد سازندگی ، کشاورزی و سازمان جنگل ها و مراتع کشور و فرمانداری محل تشکیل و به ریاست نماینده وزارت جهاد سازندگی اداره خواهد شد .
      • تبصره - 1 - محل تشکیل دبیرخانه کمیسیون ، اداره منابع طبیعی یا واحد جایگزین در شهرستان بوده و مسئول دبیرخانه کمیسیون با حکم رییس اداره منابع طبیعی شهرستان تعیین و منصوب میشود .
      • تبصره - 2 - به منظور پیگیری امور و هماهنگی دبیرخانه های شهرستان ها ، دبیرخانه ای زیر نظر مدیرکل منابع طبیعی استان تشکیل میشود .
    • ماده - 3 - وزارت جهاد سازندگی ( سازمان جنگل ها و مراتع کشور ) موظف است کمیسیون یاد شده در ماده (2) این آیین نامه را حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه در حوزه هر اداره منابع طبیعی یا واحد جایگزین تشکیل دهد .
    • ماده - 4 - در اجرای قانون موضوع این آیین نامه ، وزارتخانه های کشور و کشاورزی موظفند حداکثر ظرف مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه و بنا به درخواست وزارت جهاد سازندگی ( سازمان جنگل ها و مراتع کشور ) نمایندگان ثابت خود را به کمیسیون واقع در حوزه هر شهرستان معرفی نمایند .
    • ماده - 5 - اداره کل منابع طبیعی هر شهرستان موظف است تشکیل کمیسیون واقع در حوزه آن شهرستان را با صدور یک نوبت آگهی در یکی از ر وزنامه های کثیرالانتشار و یکی از ر وزنامه های محلی و الصاق آگهی در معابر عمومی و روستای اعلان نماید . آگهی یاد شده باید متضمن نکات زیر باشد :
      • بند - الف - مهلت یک ساله پذیرش درخواست کتبی اجاره یا خرید از متصرفان به استناد تبصره (2) قانون یاد شده .
      • بند - ب - محل پذیرش درخواست متصرفان و مدارک و ضمایم آن .
      • بند - ج - نتیجه عدم مراجعه و ارایه تقاضا در مهلت مقرر قانونی .
      • بند - د - تصریح به اینکه این آگهی به عنوان ابلاغ به متصرفین اراضی منابع ملی تلقی میشود .
      • تبصره - 1 - متصرفان حقیقی و حقوقی یا نمایندگان قانونی آنان میتوانند درخواست اجاره یا خرید اراضی تصرف شده را به همراه مدارک و مستندات خود و به ویژه موارد مشروح زیر برابر فرم های مربوط ظرف مهلت قانونی پس از انتشار آگهی به دبیرخانه کمیسیون ها تسلیم نمایند : الف - مشخصات کامل متقاضی و محل اقامت دامی وی ، ب - مشخصات کامل زمین و مساحت آن به همراه نقشه براساس مقیاس یک دو هزارم . ج - دلایل و مدارک متقاضی راجع به سابقه تصرف و تبدیل آن . د - نوع استفاده و اعیان و مستحدثات موجود . ه - تاریخ تصرف زمین با ذکر دلایل کافی . و - ارایه پاسخ استعلام از مراجع قانونی مربوط در صورت ضرورت .
      • تبصره - 2 - سازمان جنگل ها و مراتع کشور موظف است در اعمال قانون یاد شده و این آیین نامه ، در مورد اراضی ملی تصرف شده واقع در خارج از محدوده های قانونی و حریم استحفاظی شهر ها و شهرک ها و واقع در حریم روستا ها با هماهنگی و استعلام از مراجع مربوط اقدام نماید .
      • تبصره - 3 - کلیه وزارتخانه ها ، سازمان ها ، موسسات دولتی و شرکت های وابسته به دولت و موسسات عمومی عام المنفعه مکلفند ظرف مهلت تعیین شده در تبصره (2) قانون یاد شده جهت تعیین تکلیف اراضی منابع ملی تصرف شده درخواست خود را به دبیرخانه کمیسیون حوزه وقوع اراضی موضوع این آیین نامه تسلیم نمایند .
  • فصل - سوم - چگونگی ابلاغ و رسیدگی به تقاضای متصرفان
    • ماده - 6 - مبدأ زمانی مهلت قانونی در صورتی که اخطار شده باشد تاریخ ابلاغ اخطار است و در صورت انتشار یا الصاق آگهی مهلت یاد شده از تاریخ انتشار آگهی یا الصاق آن - هر کدام که مؤثر باشد - شروع میشود . هرگاه آخرین روز مهلت قانونی مصادف با روز تعطیل باشد اولین روز بعد از تعطیل ، آخرین روز محسوب میشود .
      • تبصره - 1 - در احتساب مهلت قانونی ابلاغ اخطار ، روز ابلاغ و روز تسلیم احتساب نمی شود .
      • تبصره - 2 - درخواست های رسیده و مدارک پیوست آن حداکثر ظرف مدت (20) روز توسط مسئول دبیرخانه کمیسیون مربوط مورد بررسی قرار گرفته و پرونده تشکیل شده در صورت تکمیل یا رفع نقص ، به ترتیب تاریخ دریافت درخواست با تعیین وقت رسیدگی قبلی در دستور کار کمیسیون قرار میگیرد .
      • تبصره - 3 - درخواست های و اصل شده در دفتر مخصوص که صفحات آن شماره گذاری شده و مجموع صفحات در صفحه اول و آخر باتمام حروف قید و توسط مسئول دبیرخانه امضا و مهر شده ثبت میشود .
      • تبصره - 4 - سازمان جنگل ها و مراتع کشور دفاتر درخواست ، اوقات و ثبت تصمیمات نهایی کمیسیون و فرم های مربوط را به تعداد کافی تهیه و در اختیار کمیسیون ها قرار خواهد داد .
  • فصل - چهارم - وظایف کمیسیون و چگونگی ارزیابی اجاره بها و قیمت فروش اراضی
    • ماده - 7 - وظایف کمیسیون کمیسیون براساس بررسی تمامی مدارک ارایه شده از سوی متصرفان و مطالعه سوابق و مدارک موجود در پرونده قضایی یا پرونده های تشکیل شده در ادارات منابع طبیعی ، کشاورزی ، ثبت اسناد و املاک کشور و استعلام از مراجع مربوط و ملاحظه گزارش و نظریه کارشناسی اداره منابع طبیعی و در صورت لزوم معاینه محل و تحقیق از مطالعات و شورای اسلامی و معتمدان محل نسبت به موارد زیر تصمیم گیری خواهد کرد :
      • بند - 1 - احراز تصرف و تبدیل و تعیین ابتدای زمان تصرف و استمرار آن تا پایان سال 1365 و نیز چگونگی ادامه تصرف بعد از سال 1365 تا زمان تصمیم کمیسیون براساس گزارش تهیه شده در مورد تخلف صورت گرفته ، پرونده قضایی و سایر قراین و شواهد موجود .
      • بند - 2 - تعیین میزان تصرف ، و نوع و میزان تبدیل در اراضی مورد تصرف .
      • بند - 3 - بررسی تناسب عرصه و اعیانی احداثی پس از کسب نظر کارشناسی و استعلام از دستگاه های مربوط .
      • بند - 4 - موافقت یا مخالفت با نوع فعالیت ( با توجه به کاربری اراضی ) و ادامه آن با کسب نظر از دستگاه های مربوط .
      • بند - 5 - تایید میزان اجرت المثل ایام تصرف و اجاره بهای سالیانه و قیمت فروش اراضی قابل واگذاری موضوع قانون یاد شده .
      • بند - 6 - تعیین میزان اراضی قابل واگذاری از طریق اجاره یا فروش متناسب با شرایط فنی و قابلیت های کشت منطقه .
      • تبصره - 1 - کمیسیون میتوان در صورت لزوم از متصرف یا متصرفان برای ادای توضیحات به جلسه کمیسیون یا هنگام معاینه محلی دعوت کند .
      • تبصره - 2 - هرگونه اظهارنظر کمیسیون نسبت به تصرف و تبدیل و ادامه فعالیت متناسب با کاربری اراضی موضوع قانون یاد شد براساس ضوابط فنی خواهد بود که توسط وزارت جهاد سازندگی با هماهنگی دستگاه های مربوط تهیه و در اختیار کمیسیون قرار خواهد گرفت .
      • تبصره - 3 - میزان اجرت المثل ایام تصرف و مال الاجاره سالیانه و قیمت فروش اراضی قابل واگذاری مشمول قانون یاد شده توسط هیات موضوع ماده (8) این آیین نامه تعیین و در اختیار کمیسیون قرار خواهد گرفت .
      • تبصره - 4 - اراضی که از لحاظ فنی توسط کمیسیون غیر قابل واگذاری شناخته میشود از طریق مراجع قضایی از متصرف یا متصرفان خلع ید میشود . میزان خسارات احتمالی وارد شده بنا به تشخیص هیات موضوع ماده (8) این آیین نامه و تایید کمیسیون ضمن دادخواست خلع ید تقدیمی توسط اداره کل منابع طبیعی از متصرف مطالبه میشود .
      • تبصره - 5 - تصمیمات کمیسیون ها قطعی و لازم الاجرا بوده باید عاری از هرگونه ابهام ، اجمال باشد و رفع هرگونه ابهام ، اجمال از تصمیمات اتخاذی مشروط بر اینکه تغییری در ماهیت تصمیم ایجاد ننماید با نظر اکثریت اعضای کمیسیون بلامانع است .
    • ماده - 8 - میزان مال الاجاره ، اجرت المثل ایام تصرف و قیمت فروش اراضی مشمول قانون توسط هیات تقویم و ارزیابی مرکب از : الف - کارشناس رسمی دادگستری یک نفر ب - کارشناس سازمان جهاد سازندگی یک نفر ج - کارشناس اداره کل منابع طبیعی یک نفر براساس قیمت روز واگذاری با توجه به کاربری اراضی ، تعیین و توسط اداره کل منابع طبیعی با تعیین ضرب الاجل به متصرف یا متصرفان جهت انعقاد قرارداد اجاره یا انتقال ، اعلام و وجوه به دست آمده به حساب خزانه واریز میشود تا برابر تبصره (6) اصلاحی ماده (34) قانون یاد شده عمل شود .
      • تبصره - 1 - دعوت از هیات تقویم و ارزیابی باری تشکیل جلسات به عهده اداره کل منابع طبیعی است و ریاست جلسات به عهده نماینده وزارت جهاد سازندگی خواهد بود .
      • تبصره - 2 - مبنای قیمت گذاری ، میانگین زمان تصرف و تاریخ کارشناسی هیات تقویم و ارزیابی است و کمیسیون میتواند برای طرح های کشاورزی اعم از زراعت ، باغ و طرح های تولیدی دام و طیور حداکثر تا (50%) قیمت تعیین شده تخفیف قایل شود .
      • تبصره - 3 - در خصوص تعیین اجرت المثل ایام تصرف ، قیمت روز تصرف ملاک خواهد بود .
      • تبصره - 4 - اراضی تصرف شده توسط دستگاه های دولتی در صورت تناسب میزان اراضی با طرح ارایه شده مشمول قسمت اخیر تبصره (2) این ماده است .
      • تبصره - 5 - چنانچه مستاجر در طی مدت اجاره داوطلب خرید زمین شود ، برابر ضوابط این آیین نامه عمل خواهد شد .
      • تبصره - 6 - مدت قرارداد متناسب با طرح ، حداکثر سی (30) سال خواهد بود که هر سه (3) سال یک بار میزان اجاره بها بر مبنای نرخ روز تعدیل میشود .
    • ماده - 9 - تصمیم اکثریت اعضا در خصوص فروش یا اجاره و اجرت المثل یا رد تقاضای متصرف و خلع ید ، قطعی و لازم الاجرا ست .
      • تبصره - - - کمیسیون با حضور حداقل (3) نفر رسمیت می یابد ولی در هر صورت تصمیمات کمیسیون با سه رای معتبر خواهد بود .
    • ماده - 10 - چنانچه متقاضی حداکثر ظرف یک ماه پس از ابلاغ تصمیم کمیسیون نسبت به تعیین تکلیف اجرت المثل ایام تصرف و انعقاد قرارداد اجاره یا خریدحسب تصمیم کمیسیون در موعد مقرر از پرداخت بهای فروش یا مال الاجاره یا اجرت امتناع ورزد اداره کل منابع طبیعی با تعیین ضرب الاجل یک ماهه به متصرف اخطار و در صورت عدم پرداخت از طریق مراجع قضایی و برابر قوانین و مقررات مربوط به صورت فوری نسبت به خلع ید و رفع تصرف زمین اقدام مینماید .
      • تبصره - - - سازمان جنگل ها و مراتع کشور میتواند بهای حاصل از فروش اراضی متصرفی را به اقساط ( حداکثر تا زمان انتقال قطعی اسناد ) وصول نماید . انتقال قطعی اسناد منوط به پرداخت آخریم قسط است .
    • ماده - 11 - در صورت رد تقاضا از طرف کمیسیون یا پایان مهلت مقرر به جهت عدم مراجعه متصرف ، ادارات منابع طبیعی موظفند از طریق مراجع قضایی نسبت به خلع ید ، رفع تصرف ، قلع و قمع و مطالبه خسارت حسب مورد اقدام نمایند .
    • ماده - 12 - کمیسیون میتوان با توجه به مفاد قانون یاد شده نسبت به استعلام از مراجع قضایی مربوط و مطالعه پرونده های راجع به تصرفات اراضی منابع ملی قبل از سال 1365 ( موضوع قانون مزبور ) اقدام نماید .
    • ماده - 13 - اراضی متصرفی قبل از سال 1365 موضوع تبصره (3) قانون یاد شده که از متصرفان خلع ید میشود در صورتی که مستعد کشت باشد توسط اداره کل منابع طبیعی محل در اختیار هیات هفت نفر واگذاری زمین مربوط قرار میگیرد تا به افراد واجد شرایط با اولویت ایثارگران واگذار شود .
      • تبصره - - - تشخیص کاربری و استعداد کشت زمین خلع ید شده موضوع این ماده به عهده سازمان جنگل ها و مراتع کشور ( اداره کل منابع طبیعی محل ) است .
    • ماده - 14 - ادارات ثبت اسناد و املاک کشور مکلفند بنا به درخواست سازمان جنگل ها و مراتع کشور در اجرای ماده (13) آیین نامه اجرایی قانون ملی شدن جنگل ها و ماده (39) قانون حفاظت و بهره برداری از جنگل ها و مراتع کشور - مصوب 1354.3.14 - اسناد مالکیت اراضی منابع ملی را خارج از نوبت صادر و تسلیم نمایند ، همچنین اسناد مالکیت رقابت متصرفی را با تقاضای سازمان جنگل ها و مراتع کشور از سند منابع ملی تفکیک کنند و به متقاضی انتقال دهند .
      • تبصره - - - تمامی هزینه های نقل و انتقال و تنظیم و عملیات ثبتی و هرگونه الصاق تمبر و حقوقی که به سردفتران اسناد رسمی تعلق میگیرد ، همچنین هزینه تهیه نقشه اراضی مورد درخواست به عهده خریدار یا مستاجر خواهد بود .
    • ماده - 15 - کلیه دستگاه های دولتی ( وزارتخانه ها ، سازمان ها و موسسات دولتی )، نهاد های انقلاب اسلامی و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران مکلف به همکاری در اجرای دقیق قانون یاد شده و این آیین نامه هستند .
    • ماده - 16 - وزارت جهاد سازندگی بنا به پیشنهاد سازمان جنگل ها و مراتع کشور اعتبارات و امکانات لازم اعم از نیروی انسانی ، تجهیزات مهندسی و اداری و غیره را از محل درآمد های حاصل از اجرای قانون یاد شده ، پیش بینی و هر سال برای منظور کردن دربودجه کل کشور به هیات دولت ارایه مینماید .
    • ماده - 17 - نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه و چگونگی تنظیم و اجرای قرارداد های اجاره و فروش و عملکرد مجریان براساس دستورالعمل مصوب وزیر جهاد سازندگی و به عهده سازمان جنگل ها و مراتع کشور خواهد بود .