وب سایت حقوقی ماتیکان


آیین نامه اجرایی قانون هیات منصفه

فصل - اول - کلیات
- ماده - 1 - در این آیین نامه منظور از واژه های « قانون » قانون هیات منصفه مصوب ۱۳۸۲، « هیات » هیات منصفه « اعضا » اعضای هیات منصفه و « دادگاه » دادگاه کیفری استان است .
- ماده - 2 - امور اجرایی تشکیل هیات هر استان زیر نظر رییس قوه قضاییه یا نماینده منصوب رییس قوه قضاییه و با حضور رییس شورای اسلامی استان و دو نفر از نمایندگان استان به انتخاب مجلس شورای اسلامی به عنوان ناظر انجام میشود .
- ماده - 3 - انتخابات هیات در هر استان باید به نحوی انجام شود که حداقل یک ماه قبل از اتمام دوره هیات ، اعضای هیات هر استان معین شده باشند .
فصل - دوم - نحوه انتخاب اعضای هیات در هر استان
- ماده - 4 - به منظور دعوت از متقاضیان عضویت در هیات در مرداد ماه سال پایانی دوره هیات ، اعلان و اگهی ثبت نام داوطلیان عضویت در دوره بعدی هیات از طریق وسایل ارتباط حمعی از جمله ر وزنامه رسمی ، صدا و سیما و حداقل دو ر وزنامه کثیرالانتشار انجام میشود ، و از اول شهریور ماه لغایت پانزدهم شهریور ماه تقاضای عضویت پذیرفته میشود .
  - تبصره - - - انجام مراحل اجرایی انتخاب اولین هیات منصفه ظرف پانزده روز پس از ابلاغ این آیین نامه آغاز و ظرف یک ماه پایان می یابد .
- ماده - 5 - چنانچه در فاصله نه ماه مانده به پایان دوره هیات ، تعداد اعضای هیات با لحاظ اعضای علی البدل به کمتر از نصف تقلیل یابد ، انتخابات میان دوره ای برای تکمیل اعضای هیات انجام خواهد شد .
- ماده - 6 - متقاضیان عضویت در هیات هر استان ظرف مدت مقرر در اگهی منتشره توسط قوه قضاییه که متن آن به شرح کاربرگ شماره یک پیوست میباشد ، ثبت نام و مدارک ذیل را تحویل خواهند داد . الف - کاربرگ تکمیل و امضا شده ثبت نام ب - تصویر کلیه صفحات شناسنامه « دو فقره » ج - تصویر آخرین مدرک تحصیلی یا گواهی صادره از حوزه علمیه در خصوص روحانیون .
  - تبصره - - - برای تحقق بند ۵ ماده ۴ قانون ، استعلام از سوابق متقاضیان دادگستری انجام و چنانچه دادگستری ظرف یک ماه از تاریخ استعلام اعلام نظر نکند ، به منزله عدم سوءپیشینه خواهد بود .
- ماده - 7 - شرایط متقاضیان عضویت در هیات توسط رییس قوه قضاییه و یا نماینده وی ، و با حضور رییس شورای اسلامی استان و دو نفر از نمایندگان آن استان به انتخاب مجلس با شرایط مندرج در ماده ۴ قانون و ۶۶ این آیین نامه تطبیق داده شده و مراتب پذیرش اعلام و در صورت عدم تطبیق مراتب به ذی نفع ابلاغ خواهد شد .
- ماده - 8 - ( اصلاحی مصوب ۳۰/۱۰/۱۳۸۳ ) متقاضیان پذیرفته نشده پس از ابلاغ نتیجه حق دارند ظرف پنج روز اعتراض خود را به نماینده قوه قضاییه در استان تسلیم کنند . اعتراضات وارده در جلسه موضوع ماده ۳ قانون بررسی و تصمیم گیری میشود .
- ماده - 9 - پس از تهیه فهرست متقاضیان واجد شرایط مقرر در ماده ۴ قانون ، برای تعیین اعضای هیات ، مراتب از طریق رسانه های جمعی اگهی و در یکی از سالن های عمومی شهر جلسه قرعه کشی تشکیل خواهد شد . پس از انتخاب کلیه اعضا ، قرعه کشی برای تعیین اعضای اصلی و علی البدل مجددآ انجام خواهد شد .
- ماده - 10 - تعداد اعضای اصلی و علی البدل هیات هر استان مطابق ماده ۵ قانون براساس جمعیت هر استان طبق آخرین سرشماری مرکز ایران ، تعیین میگردد . و تعداد اعضای هیات استان تهران پانصد نفر است که دو سوم آن اعضای اصلی و یک سوم ان اعضای علی البدل میباشند .
- ماده - 11 - تعداد متقاضیان عضویت در هیات در مرحله اول قرعه کشی باید ده درصد بیشتر از نصاب لازم « جمع اعضای اصلی و علی البدل » باشد و چنانچه تعداد متقاضیان در مرحله اول به نصاب لازم نرسد در مرحله دوم چنانچه تعداد متقاضیان برابر تعداد اعضای اصلی هیات باشد . بدون قرعه کشی متقاضیان مزبور ، اعضای هیات منصفه به حساب خواهند آمد .
- ماده - 12 - قرعه کشی به نحوی انجام میشود که حتی المقدور سهم هر یک از اقشار در هیات مساوی باشد .
- ماده - 13 - حضور حداقل دو نفر از ناظرین موضوع ماده ۳ قانون در مراسم قرعه کشی الزامی است . در صورت عدم حضور ، مراتب به دستگاه متبوع ناظر برای اقدام مقتضی اعلام خواهد شد .
- ماده - 14 - صورتجلسه نتیجه قرعه کشی و اسامی اعضای هیات پس از مشخص شدن اعضای اصلی و علی البدل از طریق رسانه های مذکور در ماده ۴ این آیین نامه طبق کاربرگ شماره ۳ به اطلاع عموم می رسد .
فصل - سوم - تشکیل هیات و استقرار آن
- ماده - 15 - پس از انتخاب اعضای هیات ، اولین جلسه هیات در هر استان بنا به دعوت نماینده قوه قضاییه و با حضور رییس شورای اسلامی استان و دو نفر از نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی و با حضور دو سوم اعضای هیات ، رسمیت یافته و تصمیمات آن با اکثریت مطلق آرا اعضای حاضر معتبر است .
- ماده - 16 - هیات هر استان در اولین جلسه خود یکی از اعضای خود را برای مدت دو سال به عنوان دبیر انتخاب مینماید .
- ماده - 17 - دبیر هیات ، رییس دبیرخانه هیات است و مسئولیت کلیه امور اداری و مالی هیات را برعهده دارد .
- ماده - 18 - دبیر هیات در خصوص اموال هیات امین محسوب و در صورت تعدی و تفریط مسئول خسارات وارده به هیات میباشد .
- ماده - 19 - کلیه مکاتبات رسمی ، دعوتنامه ها و اسناد و اوراق مالی با امضای دبیر و مهر هیات معتبر است .
- ماده - 20 - کمک های اهدایی به هیات تحویل دبیرخانه هیات خواهد شد وبراساس دستور و حواله دبیر هزینه خواهد شد . قبل از تصویب دبیر هیات ، موقتآ کمک های اهدایی در اختیار نماینده رییس قوه قضاییه قرار خواهد گرفت که پس از انتخاب دبیر تحویل وی میشود .
- ماده - 21 - تا تهیه مکان مناسب برای هیات ، استانداری محل مناسبی را در اختیار دبیرخانه هیات هر استان قرار خواهد داد .
- ماده - 22 - اعضای هیات در اولین جلسه و پس از رسمیت آن مراسم تحلیف را به جای می آورند . برای اجرای مراسم سوگند کلیه اعضا قیام و عبارات سوگند را که توسط یکی از اعضا با صدای بلند قرائت میشود تکرار میکنند . در پایان ، نسخه ایاز سوگندنامه به امضای هر یک از اعضا می رسد و در دبیرخانه هیات نگهداری میشود . اعضایی که در جلسه اول حضور ندارند در اولین فرصت ممکن مراسم فوق را در حضور دبیر هیات به جای می آورند متن سوگندنامه به شرح ذیل است : اکنون که این جانب به عضویت هیات منصفه انتخاب شده ام در برابر قرآن مجید به خداوند قادر سوگند یاد کرده و با تکیه بر شرف انسانی خویش تعهد میکنم که در انجام وظایف در هیات منصفه جانب عدالت و انصاف را نگه دارم و بدون در نظر گرفتن گرایش های شخصی و گروهی و با رعایت صداقت و تقوی ، امانتی را که از طرف عموم بهمن اعطا شده را محترم شمارم و خداوند را در همه حال ناظر و شاهد اعمال خود بدانم و در اجرای این وظیفه خطیر در احقاق حق و ابطال باطل بکوشم .
فصل - چهارم - نحوه حضور هیات در دادگاه و چگونگی اتخاذ تصمیم در آن
- ماده - 23 - تعداد اعضای هیات در هر محاکمه در تهران بیست و یک نفر و در سایر مراکز استان ها چهارده نفر است که ب اساس قرعه کشی از میان اعضای هیات هر استان انتخاب میشود .
- ماده - 24 - رییس دادگاه مربوط موظف است پانزده روز قبل از تشکیل جلسه دادگاه مراتب را برای تعیین اعضای هیات به دبیر هیات هر استان ابلاغ کند . دبیر هیات موظف است در موعد مقرر توسط قاضی ، اعضای هیات را معرفی کند به نحوی که ده روز قبل از برگزاری جلسه دادگاه ، اعضای هیات مشخص شده باشند .. در موارد فوری رعایت این موعد لازم نیست .
- ماده - 25 - دبیر هیات هر استان با دعوت از نمایندگان دادگستری و شورای شهر مرکز استان و وکیل و یا نماینده متهم و شاکی ، قرعه کشی برای انتخاب اعضای هیات دادگاه را انجام می دهد .
  - تبصره - - - حضور نمایندگان دادگستری و شورای شهر در مراسم قرعه کشی الزامی است و مراتب عدم حضور این افراد برای اقدام مقتضی به دستگاه ذی ربط اعلام میگردد .
- ماده - 26 - قرعه کشی به نحوی انجام میشود که ترکیب هیات هر دادگاه متنوع باشند و با حضور اقشار مختلف تشکیل شود و از هر صنف نباید بیش از دو نفر عضویت داشته باشد .
- ماده - 27 - نصاب رسمیت جلسه هیات در دادگاه های تهران یازده نفر و در استان ها نه نفر است و تصمیمات هیات با اکثریت مطلق آرا اعضای حاضر معتبر است .
- ماده - 28 - اعضای هیات در هر محاکمه ثابت بوده و موظف هستند تا پایان جلسات دادگاه ها حضور داشته باشند .
- ماده - 29 - اعضای هیات موظف به حضور در جلسه دادگاه ها هستند . غیبت اعضا جزء در موارد مقرر در ماده ۱۱۶ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸ غیر موجه تلقی و چهار جلسه غیبت متوالی و یا شش جلسه متناوب با حکم دادگاه مربوط منجر به دو سال محرومیت از عضویت در هیات میشود .
- ماده - 30 - در موارد موجه ، عضو هیات موظف است دو روز قبل از تشکیل جلسه دادگاه مراتب معذوریت خود از حضور در دادگاه را به طور کتبی و مستدل به استحضار دادگاه برساند . در مواردی که سبب عذر در این دو روز اتفاق بیفتد در اولین فرصت ممکن باید مراتب به اطلاع دادگاه رسانده شود . در غیر اینصورت عذر وی غیر موجه محسوب میشود .
- ماده - 31 - با توجه به ماده ۱۱ قانون و ماده ۴۶ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸ اعضا هیات در موارد زیر باید از عضویت در هیات دادگاه امتناع کنند و طرفین پرونده هم میتوانند آنان را رد کنند . الف - وجود قرابت نسبی و یا سببی تا درج سوم از هر طبقه بین عضو هیات با یکی از طرفین دعوی یا اشخاصی که به نحوی در امر جزایی دخالت دارند . ب - عضو هیات قیم و یا مخدوم یکی از طرفین باشد و یا یکی از طرفین مباشر و یا متکفل امور عضو هیات یا همسر وی باشد . ج - عضو هیات یا همسر و یا فرزندان وی و ارث یکی از اشخاصی باشد که در امر جزایی دخالت دارند . د - عضو هیات در همان پرونده جزایی قبلآ اظهارنظر ماهوی کرده یا شاهد یکی از طرفین باشد . ه - بین عضو هیات یا همسر یا فرزندان وی و یکی از طرفین دعوی حقوقی و جزایی مطرح باشد یا در سابق مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم قطعی دو سال نگذشته باشد . و - عضو هیات یا همسر و فرزندان وی نفع شخصی در موضوع مطروحه داشته باشند .
- ماده - 32 - سوالات اعضای هیات در دادگاه برای طرح به رییس دادگاه تسلیم میشود .
- ماده - 33 - بلافاصله پس از اعلام ختم دادرسی توسط رییس دادگاه ، اعضای هیات بصورت محرمانه و منحصرآ با حضور اعضای هیات وارد شور شده و در خصوص بزهکاری و یا عدم بزهکاری و استحقاق تخفیف یا عدم استحقاق تخفیف در مجازات متهم اتخاذ تصمیم نموده و نظر کتبی خود را به رییس دادگاه تسلیم می نمایند . صورتجلسه اتخاذ تصمیم هیات هر دادگاه به امضای حاضرین اعم از موافق و مخالف می رسد .
  - تبصره - - - در صورت تشخیص هیات دعوت از قاضی دادگاه جهت مشورت بلامانع است .
- ماده - 34 - در مواردی که عضو هیات منصفه دادگاه کارمند دولت باشد حضور او در ساعات اداری در جلسات دادگاه در حکم حضور در محل کار تلقی میگردد .