وب سایت حقوقی ماتیکان


قانون شرکت های تعاونی (برای مشاهده پیوندهای مرتبط بر روی ماده مربوطه کلیک کنید)

فصل - اول - تعاریف
- ماده - 1 - اصطلاحاتی که در این قانون به کار برده شده است از نظر اجرای این قانون به شرح زیر تعریف میشود : ۱ - عضو : در شرکت ها و اتحادیه های تعاونی هر صاحب سهم اعم از اینکه شخص حقیقی یا حقوقی باشد عضو شرکت یا اتحادیه نامیده میشود . ۲ - سهم : سهم واحدی از سرمایه یک شرکت یا اتحادیه تعاونی است که میزان آن در اساسنامه ذکر میشود . ۳ - درآمد ویژه : مبلغی است که از عملیات و معاملات یک شرکت یا اتحادیه تعاونی در یک دوره مالی پس از وضع هزینه ها و استهلاکات حاصل میشود . ۴ - سود سهم : مبلغی از درآمد ویژه سالانه شرکت یا اتحادیه تعاونی است که در هر سال به هر سهم اختصاص داده میشود . ۵ - مازاد برگشتی : مبلغی از درآمد ویژه شرکت یا اتحادیه تعاونی است که برای تقسیم بین اعضا به تناسب میزان معاملات آن ها با شرکت با اتحادیه تعاونی در حدود مقررات این قانون اختصاص داده میشود . ۶ - کشاورز : کسی که حرفه اصلی او تولید محصول به وسیله عملیات زراعی و یا باغداری باشد . ۷ - دامدار : کسی که حرفه اصلی او تولید یا پرورش دام و یا طیور باشد . ۸ - صاحب حرفه : کسی که با کمک نیروی کار شخصی و سرمایه و وسایل خود اقدام به تولید کالا به منظور فروش یا عرضه خدمت معین برای کسب درآمد میکند . ۹ - کاسب : صاحب کسبی که فروش آن به صورت خرده و جزئی است و عملیات عمده فروشی ندارد . ۱۰ - صاحب شغل آزاد : کسی که بدون وسایل و یا با وسایل لازم ، خدمت یا خدماتی را عرضه و بدین وسیله کسب درآمد میکند .
فصل - دوم - کلیات
- ماده - 2 - شرکت تعاونی شرکتی است از اشخاص حقیقی و یا حقوقی که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی شرکاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان و تشویق به پس اندازی موافق اصولی که در این قانون مطرح است تشکیل میشود .
  - تبصره - - - تعداد اعضای شرکت تعاونی نباید از ۷ عضو کمتر باشد .
- ماده - 3 - عضویت در شرکت تعاونی برای تمام اشخاصی که محل عملیات یا سکونت آن ها در حوزه عمل شرکت باشد و به تمام یا قسمتی از خدمات شرکت احتیاج داشته باشند آزاد است .
- ماده - 4 - شرط عضویت در شرکت تعاونی خرید و پرداخت تمام بهای لااقل یک سهم میباشد .
- ماده - 5 - هیچگونه تبعیض یا محدودیتی برای عضویت در شرکت نباید وجود داشته باشد مگر به سبب عدم کفایت ظرفیت فنی تاسیسات و وسایل و امکانات شرکت مشروط بر اینکه در اساسنامه تصریح شده باشد .
  - تبصره - - - میتوان در اساسنامه شرکت شرط قبول اعضای جدید را علاوه بر خرید سهام پرداخت مبلغی به عنوان حق عضویت متناسب با هزینه توسعه وسایل و یا امکانات شرکت برای انجام خدمات اضافی موکول کرد .
- ماده - 6 - خروج هر عضو از شرکت اختیاری است و نمیتوان آن را منع کرد و بهای سهم یا سهام او حداکثر به ارزش اسمی باید ظرف یک سال از تاریخ خروج عضو از شرکت نقدا پرداخت گردد .
- ماده - 7 - مجمع عمومی عالی ترین مرجع اتخاذ تصمیم و ابراز اراده جمعی اعضا برای اداره امور شرکت است که در آن تمام اعضا حق دارند حضور به هم رسانند و رای خود را درباره موضوع دستورجلسه مجمع بدهند . در مجمع عمومی هر عضو قطع نظر از تعداد سهام فقط دارای یک رای است .
- ماده - 8 - هر یک از اعضای شرکت تعاونی میتواند استفاده از حق خود را برای حضور و دادن رای در مجمع عمومی به یک عضو دیگر با وکالت واگذار کند ، لکن هیچ عضوی نمیتواند علاوه بر رای خود بیش از یک رای با وکالت داشته باشد .
- ماده - 9 - در مجامع عمومی شرکت های تعاونی با حوزه عمل وسیع و یا تعداد زیاد عضو ممکن است اعمال حق رای به وسیله نماینده یا نمایندگان منتخب اعضا در حوزه های مختلف فعالیت شرکت به نسبت تعداد عضو در هر حوزه و یا ترکیبی از تعداد اعضا و مجموع معاملات همان حوزه به نحوی که در اساسنامه مقرر خواهد شد انجام شود .
- ماده - 10 - سرمایه شرکت تعاونی نامحدود و سهام آن با نام و مسئولیت هر عضو محدود به میزان سهمی است که از سرمایه شرکت خریداری و یا تعهد نموده است و حداکثر سود سالانه سهام نباید از ۶٪ تجاوز کند .
  - تبصره - - - افزایش سرمایه شرکت تعاونی از طریق خرید سهام به وسیله اعضای جدید و یا افزایش تعداد سهام اعضای قبلی شرکت صورت میگیرد .
- ماده - 11 - میزان سهام هر عضو را میتوان در اساسنامه به نسبت امکان معاملات او با شرکت تعیین نمود و در هر حال میزان سهام یک عضو نباید از یک هفتم کل سرمایه تجاوز کند .
  - تبصره - - - به موجب اساسنامه میتوان پرداخت بهای سهام خریداری شده هر عضو را به استثنای نخستین سهم خریداری از شرکت که نقدی است به اقساط با مدت معین که هر قسط از یک دهم مبلغ تعهدی کمتر نباشد مجاز دانست در اینصورت پرداخت سود سهام به نسبت مبلغ پرداختی و مازاد برگشتی از بابت معاملات عضو که موافق مقررات این قانون از تاریخ عضویت تعلق میگیرد موکول است به تصفیه تمام اقساط تعهدی او بابت سهام خریداری
- ماده - 12 - انتقال سهام شرکت تعاونی به غیر عضو شرکت مجاز نیست .
- ماده - 13 - در صورتی که سهام هر یک از اعضای شرکت تعاونی به عنوان تضمین بدهی یا تعهدات آن عضو در قبال بستانکاران از طریق مراجع قانونی بازداشت شود ترتیب استیفای طلب بستانکاران مشمول مقررات بازپرداخت سهام مذکور در این قانون خواهد بود . شرکت تعاونی میتواند طلب خود را از اعضایی که از شرکت خارج شده اند با حق تقدم نسبت به سایر طلبکار ها از کل مطالبات آن ها بابت سهام و یا سود آن ، همچنین مازاد برگشتی مربوط و یا سپرده های آن ها در شرکت برداشت کند .
- ماده - 14 - درآمد ویژه شرکت در صورتی که موافق اساسنامه قابل تقسیم باشد به ترتیب پس از وضع ذخیره ها و سود سهام مطابق مقررات این قانون به صورت مازاد برگشتی به تناسب میزان معاملات هر عضو با شرکت قابل تقسیم است . مازاد درآمد حاصل از معاملات با غیر اعضا در صورتی که موافق اساسنامه این نوع معاملات آزاد باشد قابل تقسیم به اعضا نیست و به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت منتقل میشود .
- ماده - 15 - از محل درآمد ویژه سالانه شرکت های تعاونی مبالغ زیر کسر و به حساب های مربوط منظور میشود : ۱ - حداقل ۱۲ درصد به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم . احتساب مبالغ مربوط از محل درآمد حاصل از معاملات با اعضا در حساب ذخیره مندرج در این بند تا زمانیکه مبلغ کل ذخیره حاصل از درآمد های مذکور به میزان معدل سرمایه سه سال اخیر شرکت نرسیده باشد الزامی خواهد بود ولی مبالغ حاصل از معاملات با غیر اعضا و سایر درآمد های مجاز شرکت که خارج از حدود عملیات جاری آن باشد بدون رعایت معدل مذکور همه ساله به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم منتقل میشود . ۲ - سه درصد از درآمد ویژه سالانه برای توسعه تعلیمات و آموزش تعاون در منطقه تعاونی مربوط و در سراسر کشور در اختیار وزارت تعاون و امور روستا ها گذاشته میشود تا به موجب آیین نامه ای که به وسیله آن وزارت تنظیم میشود و به تصویب شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور می رسد به مصرف برسد . در مورد شرکت های تعاونی کارگری سه درصد مزبور را وزارت کار و امور اجتماعی دریافت و به مصرف آموزش و تعلیمات تعاونی کارگران خواهد رسانید . ۳ - ذخایر دیگری که در اساسنامه مقرر شده باشد .
- ماده - 16 - با انحلال شرکت تعاونی مانده حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت پس از تصفیه به پیشنهاد وزارت تعاون و امور روستا ها و به موجب آیین نامه ای که به وسیله آن وزارت تهیه و به تصویب شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور می رسد یا به وجوه ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت یا اتحادیه تعاونی که با همان مقاصد در حوزه مربوط فعالیت میکنند انتقال داده میشود و یا به مصرف امور اجتماعی و عام المنفعه همان حوزه خواهد رسید مگر در مورد شرکت های تعاونی کارگری موضوع تبصره ماده ۱۸ که مصارف مربوط بنا به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی و تصویب شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور معین خواهد شد .
- ماده - 17 - شرکت تعاونی دارای ارکان زیر است : ۱ - مجمع عمومی . ۲ - هیات مدیره . ۳ - بازرس یا بازرسان .
- ماده - 18 - انواع شرکت های تعاونی در سه رشته تعاونی به شرح زیر طبقه بندی میشود : ۱ - رشته کشاورزی : شامل تعاونی های کشاورزی و روستایی . ۲ - رشته مصرف : شامل تعاونی های مصرف کنندگان - مسکن - اعتبار و آموزشگاه ها . ۳ - رشته کار و پیشه : شامل تعاونی های کار - صاحبان حرف و صنایع دستی صاحبان صنایع کوچک و کسبه و صاحبان مشاغل آزاد - صیادان .
  - تبصره - - - هر یک از انواع شرکت های تعاونی در رشته های مصرف و کار و پیشه که با عضویت کارگران صنایع و خدمات و حرف تشکیل شده باشد و اعضا شرکت نزد سازمان بیمه های اجتماعی بیمه باشند شرکت تعاونی کارگری از همان نوع خوانده میشود .
فصل - سوم - تشکیل و ثبت شرکت های تعاونی
- ماده - 19 - شرکت تعاونی طبق تصمیم مجمع عمومی مؤسس تشکیل میگردد . در مجمع مذکور اساسنامه شرکت مطرح و با اکثریت حداقل دو سوم اعضا حاضر در جلسه به تصویب می رسد و همچنین اولین هیات مدیره و بازرس یا بازرسان شرکت به اکثریت نسبی اعضا حاضر انتخاب و مأموریت ثبت شرکت به هیات مدیره ای که قبولی خود را کتبا اعلام کرده باشند داده میشود .
  - تبصره - - - در جلسات مجمع مؤسس تعداد اعضا موافق با اساسنامه نباید کمتر از ۷ باشد .
- ماده - 20 - آن عده از داوطلبان تشکیل شرکت که با مصوبات مجمع مؤسس موافق نباشد حق استرداد تقاضای عضویت خود و مبالغی را که برای خرید سهم یا سهام پرداخته اند دارند . در اینصورت سرمایه شرکت تعاونی به مبلغی پس از کسر وجوه سهام اینگونه اشخاص که بدون رعایت مفاد ماده ۶ این قانون باید فورا مسترد شود به ثبت خواهد رسید .
- ماده - 21 - اساسنامه و نام اعضای مؤسس و هیات مدیره و بازرس یا بازرسان و مدیرعامل همچنین هرگونه تغییرات بعدی در شرکت ها و اتحادیه های تعاونی با رعایت تشریفات مقرر در این قانون و تایید نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها در اداره ثبت مرکز اصلی شرکت یا اتحادیه به ثبت می رسد . در مورد شرکت های تعاونی کارگری ثبت شرکت با تایید وزارت کار و امور اجتماعی انجام خواهد شد و آن وزارت باید مراتب را کتبا به اطلاع وزارت تعاون و امور روستا ها برساند .
- ماده - 22 - اساسنامه شرکت تعاونی با توجه به مقررات این قانون باید شامل نکات زیر باشد : ۱ - نام ( با قید کلمه تعاونی ) - مرکز اصلی و نشانی شرکت - مدت و حوزه عملیات شرکت . ۲ - موضوع و حدود عملیات شرکت . ۳ - شرایط عضویت - مقررات مربوط به قبول یا عدم قبول عضویت - خروج از عضویت ( اخراج - استعفا - فوت و یا ترک عضویت ) - حقوق و تعهدات اعضا - مسئولیت اعضا . ۴ - سرمایه و تعداد سهام اولیه - ارزش هر سهم - حداکثر تعداد و میزان سهامی که یک عضو ممکن است داشته باشد - بازپرداخت یا انتقال سهام - مقررات مربوط به وکالت یا نمایندگی از طرف عضو . ۵ - مقررات مربوط به مجامع عمومی و ضرب الاجل مربوط به دعوت مجامع - مقررات راجع به دستورجلسات مجامع عمومی و حد نصاب برای تشکیل آن و فاصله بین دو جلسه . ۶ - اعضای هیات مدیره و بازرسان ( تعداد - نحوه انتخاب - وظایف عزل و استعفا - فوت ) و مقررات مربوط به جلسات آنان و تعیین صاحبان امضای مجاز و حدود اختیارات و مسئولیت های آنان همچنین مقررات مربوط به انتصاب و استخدام . ۷ - مقررات مربوط به نگاهداری وجوه نقدی و افتتاح حساب بانکی - استقراض - سرمایه گذاری و نحوه به کارانداختن وجوه زاید بر احتیاج شرکت . ۸ - سال مالی - مقررات تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و گزارش های هیات مدیره و بازرسان و طرح ها و برنامه ها - بودجه مخارج و عملیات شرکت - حسابرسی شرکت . ۹ - طرز عمل شرکت درباره ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم و سایر ذخایر . ۱۰ - سود سالانه سهام و مازاد برگشتی . ۱۱ - طرز عمل شرکت درباره زیان احتمالی . ۱۲ - چگونگی اعلام و آگهی تصمیمات شرکت به اعضا . ۱۳ - مقررات راجع به عضویت شرکت در سایر شرکت های تعاونی و اتحادیه های تعاونی . ۱۴ - مقررات مربوط به تغییر اساسنامه . ۱۵ - موارد انحلال و طرز تصفیه شرکت . ۱۶ - امکان ادغام با شرکت تعاونی دیگر و ضوابط آن .
- ماده - 23 - وزارت تعاون و امور روستا ها میتواند به دلایل زیر تقاضای ثبت شرکت تعاونی را رد کند و نظر خود را مستدلا به شرکت اعلام دارد . در مورد شرکت های تعاونی کارگری این وظیفه برعهده وزارت کار و امور اجتماعی است . ۱ - عدم تطبیق اساسنامه شرکت با مقررات این قانون . ۲ - عدم تطبیق هدف های شرکت با مقاصد و هدف های انواع شرکت های تعاونی مقرر در این قانون .
- ماده - 24 - هرگاه شرکت تعاونی که درخواست ثبت آن از طرف وزارت تعاون و امور روستا ها و یا وزارت کار و امور اجتماعی رد شده است به تصمیم مذکور اعتراض داشته باشد میتواند ظرف ده روز از تاریخ وصول اعلام نظر وزارت مربوط اعتراض خود را همراه با دلایل و مدارک مربوط به تقاضای ثبت و رونوشت اعلام نظر دایر به رد تقاضای ثبت به شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونی ها ارسال دارد . نظر شورای مذکور قطعی و لازم الاجرا است .
- ماده - 25 - ثبت شرکت و تغییرات در اساسنامه آن به وسیله آگهی در ر وزنامه رسمی کشور و در صورت لزوم در یکی از جراید و یا از طریق الصاق آگهی در مرکز شرکت و اماکن و معابر عمومی به اطلاع عموم می رسد .
  - تبصره - - - در مورد شرکت های تعاونی روستایی انتشار آگهی ثبت شرکت و تغییرات آن در ر وزنامه رسمی کشور و جرائد مورد لزوم نیست .
فصل - چهارم - مجمع عمومی
- ماده - 26 - مجامع عمومی با تصمیم اکثریت اعضای هیات مدیره ، یا براساس درخواست مقامات . یا اشخاص زیر به وسیله هیات مدیره دعوت به تشکیل میشود : ۱ - بازرس یا اکثریت بازرسان . ۲ - یک پنجم اعضای شرکت . ۳ - وزارت تعاون و امور روستا ها . ۴ - وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری .
  - تبصره - - - در صورت استنکاف هیات مدیره از دعوت تشکیل مجمع عمومی وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) میتواند مستقیما مجمع عمومی را برای موضوع یا موضوعاتی که موردنظر است دعوت کند .
- ماده - 27 - دعوت مجامع عمومی با قید دستور و روز و ساعت و محل تشکیل آن باید حداقل پانزده روز قبل از تشکیل جلسه به وسیله انتشار آگهی در جراید محلی و یا الصاق آگهی در مراکز و معابر حوزه عمل و محل کار شرکت و یا دعوتنامه کتبی انجام گیرد .
  - تبصره - - - تجدید دعوت تشکیل مجمع عمومی نباید بیش از ۱۰ روز از تاریخ مقرر برای جلسه ای که تشکیل نشده است به طول انجامد .
- ماده - 28 - جلسه مجمع عمومی را رییس هیات مدیره و در غیاب او یکی از اعضای هیات مدیره افتتاح میکند . در جلسه مجمع ابتدا برای انتخاب یک رییس و یک نایب رییس ، یک منشی و سه نفر ناظر از میان اعضا اقدام خواهد شد .
  - تبصره - - - مجمع عمومی که طبق مفاد تبصره ماده ۲۶ این قانون دعوت و تشکیل میشود به وسیله مسن ترین عضو حاضر در جلسه افتتاح خواهد شد .
- ماده - 29 - صورتجلسات مجامع عمومی و تصمیمات متخذ در آن توسط منشی مجمع در دفتر مخصوصی ثبت میشود و به امضای رییس و منشی مجمع و نظار خواهد رسید و رونوشت آن به وسیله رییس مجمع به هیات مدیره ابلاغ میگردد .
  - تبصره - - - صورتجلسات مجامع عمومی به عنوان اسناد شرکت باید همواره عینا در شرکت محفوظ بماند .
- ماده - 30 - هر یک از اعضا میتواند منتها ظرف پنج روز قبل از تشکیل مجمع عمومی موضوع دیگری را غیر از موضوعاتی که در دعوتنامه تشکیل مجمع قید شده است برای طرح در همان مجمع توسط مقامی که مجمع عمومی را دعوت کرده است پیشنهاد کند . مقام دعوت کننده مجمع مکلف است پیشنهاد مربوط را در مجمع طرح کند تا در صورت تصویب در دستور قرار گیرد در غیر اینصورت پیشنهاد طرح موضوع جدید در جلسات مجمع از طرف هر یک از اعضا موکول است به موافقت رییس مجمع و تصویب اکثریت اعضا حاضر در جلسه و در هر دو مورد اتخاذ تصمیم درباره موضوع یا موضوعاتی که علاوه بر دستورجلسه آگهی شده به مجمع پیشنهاد میشود به جلسه بعدی که حداکثر ۲۵ روز بعد تشکیل میگردد موکول خواهد شد .
- ماده - 31 - مجمع عمومی شرکت تعاونی به سه صورت زیر تشکیل میشود : ۱ - مجمع عمومی مؤسس موضوع فصل سوم این قانون . ۲ - مجمع عمومی عادی . ۳ - مجمع عمومی فوق العاده .
- ماده - 32 - مجمع عمومی عادی حداقل سالی یک بار ظرف شش ماه پس از پایان سال مالی شرکت تشکیل میشود و در موارد مقتضی میتوان در هر موقع از سال مجمع عمومی عادی را به طور فوق العاده تشکیل داد .
- ماده - 33 - وظایف مجمع عمومی عادی به شرح زیر است : ۱ - انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان و یا تغییر هر یک از آن ها . ۲ - رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت پس از استماع گزارش هیات مدیره و بازرسان . ۳ - اخذ تصمیم درباره گزارش ها و پیشنهاد های حسابرسان براساس نتایج حسابرسی شرکت . ۴ - تعیین خط مشی و برنامه های شرکت و تصویب بودجه و تعیین ضوابط و معیار های لازم برای حقوق و دستمزد و میزان تضمین ابواب جمعی مدیرعامل و کارکنان شرکت ( بنا به پیشنهاد هیات مدیره ). ۵ - اخذ تصمیم نسبت به ذخایر و پرداخت سود سهام و مازاد درآمد و تقسیم آن طبق اساسنامه . ۶ - اتخاذ تصمیم درباره پیشنهاد های هیات مدیره در مورد اعتبارات درخواستی و یا سرمایه گذاری های شرکت . ۷ - تصویب آیین نامه های معاملات و سایر آیین نامه های داخلی شرکت . ۸ - اتخاذ تصمیم درباره شکایت عضوی که اخراج شده و یا کسی که درخواست عضویت او از طرف هیات مدیره پذیرفته نشده است یا ارجاع امر به هیاتی مرکب از پنج نفر از اعضا مجمع عمومی ، تصمیم متخذه از طرف مجمع عمومی یا هیات پنج نفری قطعی است . تبصره - عضو اخراج شده حق دارد اعتراض خود را کتبا به وسیله بازرس یا بازرسان و یا در غیاب آن ها از طریق نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) اعلام دارد تا در نخستین مجمع عمومی مطرح گردد و در اینصورت میتواند برای دادن توضیحات لازم بدون داشتن حق رای در مجمع شرکت نماید . ۹ - تصویب تغییرات سرمایه در دوره مالی قبل همچنین تعیین مبلغی که بابت بازپرداخت سهام اعضای سابق در دوره مالی بعد باید پرداخت شود . ۱۰ - اتخاذ تصمیم درباره عضویت شرکت در شرکت ها و اتحادیه های تعاونی و میزان سهام یا حق عضویت سالانه پرداختی به اتحادیه طبق موازین این قانون . ۱۱ - رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره سایر اموری که به مجمع پیشنهاد میشود و منطبق با اساسنامه شرکت باشد .
- ماده - 34 - مجمع عمومی عادی با حضور حداقل نصف به علاوه یک اعضا یا وکلای آن ها رسمیت پیدا میکند و در صورت به دست نیامدن حد نصاب مذکور مجمع عمومی باید با رعایت مفاد تبصره ماده ۲۷ حداکثر برای ۱۵ روز بعد با همان دستورجلسه قبلی تجدید دعوت شود . جلسه دوم با عده حاضر که نباید از هفت نفر کمتر باشد رسمیت خواهد یافت . در صورت عدم تشکیل جلسه دوم هر ذی حق میتواند برای رسیدگی به موضوع و یا انحلال شرکت به وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) مراجعه نماید .
- ماده - 35 - تصمیمات مجمع عمومی عادی با اکثریت اعضا حاضر در مجمع اتخاذ میشود .
  - تبصره - - - در صورتی که در جلسه مجمع عمومی مذاکرات به اخذ تصمیم منتهی نشود جلسه به عنوان تنفس تعطیل میگردد و جلسه بعدی که منحصرا برای تعقیب مذاکرات و اتخاذ تصمیم درباره دستورجلسه قبلی تشکیل میشود نباید از جلسه اول بیش از ۴۸ ساعت به طول انجامد .
- ماده - 36 - مجمع عمومی فوق العاده برای رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به موارد زیر تشکیل میشود : ۱ - تغییر مواد اساسنامه . ۲ - ادغام با شرکت دیگر . ۳ - انحلال شرکت .
- ماده - 37 - مجمع عمومی فوق العاده با حضور حداقل سه چهارم اعضای شرکت و یا وکلای آنان رسمیت پیدا میکند . در صورت عدم حصول این حد نصاب با رعایت ماده ۳۴ آگهی دعوت مجمع با ذکر دستور و تاریخ تشکیل جلسه و نتیجه جلسه قبل منتشر میشود . این جلسه با حضور حداقل نصف به علاوه یک اعضا یا وکلای آنان رسمیت پیدا میکند و در صورت عدم حصول حد نصاب ، مجمع برای بار سوم با همان ترتیب دعوت میشود . جلسه سوم مجمع با حضور اعضای حاضر که نباید از هفت نفر کمتر باشد رسمیت پیدا میکند . در صورت عدم تشکیل جلسه سوم هر ذی حقی میتواند برای رسیدگی به موضوع و انحلال شرکت به وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) مراجعه نماید .
  - تبصره - - - تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده با اکثریت سه چهارم اعضای حاضر در جلسه مجمع اتخاذ میگردد .
- ماده - 38 - ملاک تشخیص تعداد اعضای حاضر در جلسات مجامع عمومی ورقه حضور و غیابی است که حاضران در بدو ورود اصالتا و یا وکالت موضوع ماده ۸ این قانون آن را امضا میکنند .
فصل - پنجم - هیات مدیره
- ماده - 39 - اداره امور شرکت طبق اساسنامه برعهده هیات مدیره ای مرکب از حداقل سه نفر به عنوان عضو اصلی و حداقل یک نفر به عنوان عضو علی البدل خواهد بود که در مجمع عمومی عادی از میان اعضای شرکت با رای مخفی و برای حداکثر مدت سه سال انتخاب میشوند . تجدید انتخاب هر یک از اعضای هیات مدیره بلامانع است .
  - تبصره - 1 - در صورت استعفا - فوت - ترک عضویت و یا ممنوعیت قانونی که مانع از انجام وظیفه هر یک از اعضا اصلی بشود یکی از اعضاعلی البدل برای بقیه مدت مقرر به جانشینی وی در جلسات هیات مدیره دعوت میشود .
  - تبصره - 2 - در صورت استعفای دسته جمعی هیات مدیره مجمع عمومی به تقاضای هر یک از اعضای مستعفی و یا اعضای علی البدل و یا بازرس یا بازرسان یا یک پنجم اعضای شرکت یا وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) برای انتخاب هیات مدیره جدید دعوت میشود .
  - تبصره - 3 - در صورتی که به علل استعفا - فوت و یا ممنوعیت قانونی ، هیات مدیره از اکثریت مقرر در اساسنامه برای اداره امور شرکت خارج گرددمجمع عمومی دعوت خواهد شد تا نسبت به تکمیل اعضای هیات مدیره اقدام کند .
  - تبصره - 4 - در فاصله مدت لازم برای انتخاب و تکمیل اعضای هیات مدیره برای اداره امور جاری شرکت با نظر وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) برای جانشینی اشخاصی که به یکی از علل فوق در هیات مدیره شرکت نمی کنند از میان اعضای شرکت تعداد لازم موقتا انتخاب خواهد شد . مسئولیت اعضای هیات مدیره که بدین نحو موقتا انتخاب میشوند عینا همان مسئولیت هایی است که برای هیات مدیره در این فصل پیش بینی شده است .
- ماده - 40 - هیات مدیره از بین خود یک رییس و یک نایب رییس و یک منشی انتخاب خواهد کرد .
  - تبصره - - - تصمیمات هیات مدیره در دفتری به نام دفتر صورتجلسات هیات مدیره ثبت میگردد و به امضای اعضای هیات مدیره حاضر در هر جلسه می رسد .
- ماده - 41 - تصمیمات هیات مدیره در جلساتی که با اکثریت اعضای هیات مدیره به دعوت رییس یا نایب رییس یا مدیرعامل تشکیل میگردد اتخاذ میشود . برای اتخاذ تصمیم ، رای اکثریت اعضای حاضر در جلسه ضروری است .
- ماده - 42 - خدمات هیات مدیره در شرکت افتخاری و بلاعوض است .
- ماده - 43 - نخستین هیات مدیره شرکت موظف است ظرف یک ماه از تاریخ جلسه مجمع مؤسس برای ثبت شرکت در مراجع ذی صلاحیت اقدام قانونی به عمل آورد .
- ماده - 44 - استخدام و اخراج کارکنان شرکت براساس مقرراتی است که از طرف مجمع عمومی تصویب میشود و اخذ تضمین از مدیرعامل و سایر کارکنان شرکت براساس مصوبات مجمع عمومی همچنین قبول درخواست عضویت و اخذ تصمیم نسبت به انتقال سهام اعضا به یکدیگر و اخراج عضو طبق مقررات این قانون و نظارت بر مخارج جاری و رسیدگی به حساب های شرکت و تسلیم به موقع گزارش و ترازنامه سالانه شرکت به بازرسان و مجمع عمومی و تعیین نماینده برای حضور در جلسات مجامع عمومی شرکت ها و اتحادیه هایی که شرکت در آن عضویت دارد از اختیارات هیات مدیره است .
  - تبصره - - - هیات مدیره حق اخراج عضوی را که به هر عنوان از جانب مجمع عمومی وظیفه یا مأموریتی به وی محول شده است ندارد و اتخاذ تصمیم در اینگونه موارد با مجمع عمومی عادی شرکت است .
- ماده - 45 - هیات مدیره میتواند برای انجام امور شرکت فرد واجد صلاحیتی را از بین اعضای شرکت ( غیر از اعضای هیات مدیره و بازرسان ) و یا از خارج به صورت موظف و به عنوان مدیرعامل منصوب کند که زیر نظر مستقیم آن هیات طبق اساسنامه شرکت و در حدود مصوبات مجمع عمومی انجام وظیفه نماید . وظایف مدیرعامل طبق آیین نامه ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد هیات مدیره به تصویب مجمع عمومی خواهد رسید .
- ماده - 46 - هیات مدیره نماینده قانونی شرکت است و میتواند مستقیما و یا با وکالت با حق توکیل این نمایندگی را در دادگاه ها و مراجع قانونی و سایر سازمان ها اعمال کند . مسئولیت هیات مدیره در مقابل شرکت مسئولیت وکیل در مقابل موکل است .
- ماده - 47 - کلیه قرارداد ها و اسناد تعهدآور شرکت به استثنای مواردی که هیات مدیره به منظور اداره امور جاری شرکت ترتیب خاصی داده باشد پس از تصویب هیات مدیره با دو امضای مجاز شرکت معتبر خواهد بود .
- ماده - 48 - هیات مدیره وظایف خود را به صورت جمعی انجام می دهد و هیچیک از اعضای هیات مدیره حق ندارد از اختیارات هیات منفردا استفاده کند مگر در موارد خاص با داشتن وکالت یا نمایندگی از طرف هیات مدیره .
- ماده - 49 - اعضای هیات مدیره مشترکا مسئول جبران هرگونه زیانی هستند که در نتیجه اعمال آنان و یا عدم رعایت این قانون به شرکت وارد شود .
- ماده - 50 - پس از انقضای مدت مأموریت هیات مدیره در صورتی که انتخاب هیات مدیره جدید انجام نشده باشد هیات مدیره سابق تا انتخاب و قبولی هیات مدیره جدید کماکان وظایف محوله را انجام داده و مسئولیت اداره امور شرکت را برعهده خواهند داشت .
- ماده - 51 - هیچیک از اعضای هیات مدیره یا بازرسان و یا مدیرعامل یک شرکت تعاونی نمی تواند عضویت هیات مدیره یا مدیریت عامل و یا سمت یک بازرس شرکت تعاونی دیگری از همان نوع را قبول کند .
- ماده - 52 - انتخاب اتباع بیگانه به سمت عضو هیات مدیره یا مدیرعامل یا بازرس شرکت تعاونی در حدود مقررات جاری کشور بلامانع خواهد بود .
- ماده - 53 - محجور یا ورشکسته به تقصیر و کسی که به علت ارتکاب به جنایت یا یکی از جنحه های مؤثر سابقه محکومیت دارد نمی تواند سمت عضویت در هیات مدیره و بازرس و مدیرعامل شرکت را داشته باشد .
فصل - ششم - بازرسان
- ماده - 54 - مجمع عمومی شرکت تعاونی بازرس یا بازرسانی را از میان اعضای شرکت برای مدت یک سال مالی انتخاب میکند تجدید انتخاب بازرس یا بازرسان قبلی بلامانع است .
- ماده - 55 - وظایف بازرس به شرح زیر است : ۱ - نظارت بر انطباق نحوه اداره امور شرکت با مقررات اساسنامه و آیین نامه های مصوب و تصمیمات مجامع عمومی ، برای این منظور بازرسان میتوانند هر موقع که مقتضی بدانند به نحوی که به عملیات جاری شرکت لطمه وارد نشود کلیه حساب ها و دفاتر و اسناد و مدارک مالی و دارایی نقدی و برگه ای بهادار و موجودی کالا و غیره را رسیدگی کنند . ۲ - اعلام کتبی تخلفات و بی ترتیبیهای احتمالی موجود در نحوه اداره امور شرکت به هیات مدیره و تقاضای رفع نقیصه . ۳ - رسیدگی به حساب های شرکت حداقل سالی دو بار و مخصوصا رسیدگی به صورتحساب ها و ترازنامه سالانه و اعلام نظر خود تا ۲۰ روز قبل از جلسه مجمع عمومی سالانه . ۴ - دعوت مجمع عمومی براساس ماده ۲۶ و ماده ۵۸ این قانون در صورت لزوم . ۵ - نظارت در اجرای تذکرات و پیشنهاد های وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) وحسابرسانی که از شرکت حسابرسی کرده اند و تقدیم گزارش لازم در این باره به مجمع عمومی .
  - تبصره - - - بازرسان حق دخالت مستقیم در امور شرکت ندارند و میتوانند بدون حق رای در جلسات هیات مدیره شرکت کنند و نظرات خود را نسبت به مسائل جاری شرکت اظهار دارند ، این نظرات باید در صورتجلسه هیات مدیره با امضا آن ها درج شود .
- ماده - 56 - با خاتمه مدت مأموریت بازرسان تا زمانیکه بازرسان جدید انتخاب نشده اند بازرسان قبلی کماکان مسئولیت انجام وظایف محوله را برعهده خواهند داشت .
- ماده - 57 - بازرسان برای انجام وظیفه خود حق دریافت هیچگونه وجهی اعم از حقوق و دستمزد و یا پاداش ندارند .
- ماده - 58 - در صورتی که هر یک از بازرسان ضمن انجام وظایف خود تشخیص دهد که هیات مدیره در انجام وظایف خود مرتکب تخلفاتی شده است و عملیات آن ها مخالف اساسنامه و تصمیمات مجمع عمومی و مقررات آیین نامه های مصوب میباشد باید مجمع عمومی را برای رسیدگی به موضوعات موردنظر و اتخاذ تصمیم لازم دعوت نماید .
- ماده - 59 - انعقاد قرارداد شرکت با هر یک از اعضا هیات مدیره یا بازرسان تابع مقررات و ضوابطی خواهد بود که باید به تصویب شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور برسد .
فصل - هفتم - اتحادیه های تعاونی
- ماده - 60 - اتحادیه تعاونی براساس مقررات پیش بینی شده در این فصل و ضوابط مربوط به تشکیل شرکت های تعاونی از عضویت شرکت های تعاونی یا اتحادیه های تعاونی با یکدیگر تشکیل میشود .
- ماده - 61 - اتحادیه تعاونی به سه منظور زیر تشکیل میشود :
  - بند - اول - اتحادیه تعاونی برای پیشرفت اداره امور و حفظ و حمایت تعاونی های عضو و ایجاد هماهنگی و توسعه تعلیمات و حسابرسی آن ها که به تدریج تشکیل میشوند .
    - تبصره - 1 - این نوع اتحادیه ها به دو شکل منطقه ای و مرکزی تشکیل میشود : الف - اتحادیه منطقه ای برای هر یک از رشته های تعاونی مذکور در فصل دوم این قانون با نام اتحادیه تعاونی نظارت و هماهنگی تعاونی های رشته مربوط در منطقه . ب - اتحادیه مرکزی تعاونی های رشته موردنظر .
    - تبصره - 2 - اتحادیه های تعاونی نظارت و هماهنگی منطقه ای و یا اتحادیه های مرکزی مذکور در این بند مجاز به انجام فعالیت های تجاری و اعتباری برای شرکت ها و اتحادیه های تعاونی عضو نیستند مگر در حدود انجام وظایف مندرج در این قانون .
    - تبصره - 3 - غیر از مبلغی که از طرف شرکت های تعاونی عضو برای عضویت در اتحادیه های تعاونی نظارت و هماهنگی ( اتحادیه منطقه ای ) و یا اتحادیه های تعاونی منطقه ای برای عضویت در اتحادیه مرکزی به عنوان سرمایه باید پرداخت شود خدمات اتحادیه برای واحد های عضو در قبال حق عضویت سالانه ای انجام میگیرد که میزان آن برای هر واحد عضو به تناسب تعداد اعضا و یا درصدی از درآمد سالانه آن در اساسنامه اتحادیه تعیین میشود .
  - بند - دوم - اتحادیه تعاونی برای انجام امور اقتصادی و توسعه معاملات و عملیات بازرگانی شرکت های تعاونی و یا اتحادیه های عضو - حوزه عمل این نوع اتحادیه ها در هر مورد تبعیت از مصالح اقتصادی و بازرگانی واحد های عضو و تایید وزارت تعاون و امور روستا ها تعیین میشود . در این نوع اتحادیه های تعاونی باید جمله ای که معرف نوع کار و عملیات اتحادیه باشد به نام آن اضافه شود و حداقل تعداد عضو مذکور در تبصره ماده ۲ این قانون در آن رعایت نمیگردد .
  - بند - سوم - اتحادیه تعاونی اعتباری که به تدریج برای انجام خدمات اعتباری موردنیاز واحد های عضو با تایید وزارت تعاون و امور روستا ها و موافقت شورای پول و اعتبار به صورت منطقه ای وبراساس مقررات فصل هشتم این قانون تشکیل میشود .
    - تبصره - - - در اتحادیه های تعاونی اعتباری مازاد درآمد سالانه ( موضوع ماده ۱۴) عینا به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم منتقل میشود .
- ماده - 62 - وظایف اتحادیه های نظارت و هماهنگی به شرح زیر است : ۱ - کمک به پیشرفت امور شرکت ها و اتحادیه های عضو از طریق : الف - فراهم کردن وسایل توسعه تعلیمات و ترویج تعاونی و آموزش حرفه ای و جمع آوری اطلاعات مورد لزوم در این زمینه و انجام تبلیغات و انتشارات لازم . ب - راهنمایی و کمک به شرکت ها و اتحادیه های عضو در امور اداری و سازمانی و مدیریت امور فنی و انجام خدمات مختلف از قبیل چاپ و تهیه دفاتر و اوراق و فرم های چاپی مشترک . ۲ - نظارت بر فعالیت شرکت ها و اتحادیه های عضو به منظور اطمینان از اجرای مقررات این قانون و مواد اساسنامه و مصوبات مجامع عمومی . ۳ - ایجاد هماهنگی و همکاری بین شرکت ها و اتحادیه های عضو . ۴ - داوری و رفع اختلاف بین واحد های تعاونی عضو در صورتی که در اساسنامه آن ها پیش بینی لازم شده باشد . ۵ - حسابرسی شرکت ها و اتحادیه های عضو در صورتی که وزارت تعاون و امور روستا ها صلاحیت اتحادیه را برای این کار تشخیص دهد . ۶ - شرکت در شورا ها و کمیسیون های مقرر در این قانون . ۷ - دفاع از منافع شرکت ها و اتحادیه های عضو در روابط آن ها با سازمان و موسسات دولتی و عمومی و سایر رشته های تعاونی مصرح در این قانون . ۸ - ایجاد و بسط همکاری با سایر تعاونی های کشور . ۹ - ایجاد روابط با موسسات جهانی تعاون و اتحادیه های تعاونی سایر کشور ها .
  - تبصره - - - تا زمانیکه اتحادیه های نظارت و هماهنگی مناطق و یا اتحادیه های مرکزی تشکیل نشده است وزارت تعاون و امور روستا ها ( با وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) وظایف این اتحادیه ها را انجام خواهد داد .
- ماده - 63 - پس از تشکیل اتحادیه های نظارت و هماهنگی در هر منطقه شرط استفاده از عنوان و مزایا و معافیت های تعاونی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی در رشته ای که اتحادیه نظارت و هماهنگی آن تشکیل شده است قبول عضویت آن اتحادیه خواهد بود .
- ماده - 64 - اعمال حق رای شرکت های عضو در مجامع اتحادیه های مصرح در این قانون به شرح زیر است : ۱ - در اتحادیه تعاونی نظارت و هماهنگی هر شرکت یا اتحادیه عضو یک رای . ۲ - در اتحادیه تعاونی که به منظور تامین هدف های اقتصادی و یا اعتباری تشکیل میشود هر شرکت به تعداد اعضا و یا ترکیبی از تعداد اعضا و حجم معاملات خود با اتحادیه .
- ماده - 65 - تا زمانیکه اتحادیه های تعاونی نظارت و هماهنگی مناطق مختلف قدرت مالی و وسایل و تجهیزات کافی ندارند وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) موجبات تسهیل عملیات و فعالیت آن ها را فراهم خواهد کرد .
فصل - هشتم - اعتبارات تعاونی
- ماده - 66 - وزارت تعاون و امور روستا ها به تدریج با توسعه شرکت های تعاونی مصرف کنندگان اعتبار - صاحبان حرفه ها و صنایع دستی - صیادان و اتحادیه های تعاونی بازرگانی آن ها همچنین پیشرفت عملیات شرکت های تعاونی روستایی و کشاورزی در هر منطقه تعاونی اقدامات لازم را برای تشویق و کمک به تشکیل اتحادیه تعاونی اعتباری همان منطقه برای هر یک از انواع شرکت های مذکور و اتحادیه های تعاونی بازرگانی آن ها فراهم خواهد کرد . در مورد شرکت های تعاونی کارگری وظایف مقرر در این ماده را وزارت کار و امور اجتماعی انجام خواهد داد .
- ماده - 67 - با تشکیل اتحادیه تعاونی اعتباری کشاورزی و روستایی در هر منطقه تعاونی سهام اتحادیه های تعاونی کشاورزی و روستایی منطقه در بانک تعاونی کشاورزی ایران به عنوان قسمتی از سرمایه آن ها به حساب اتحادیه تعاونی اعتباری کشاورزی و روستایی منطقه در بانک مذکور منتقل میشود و از آن پس اتحادیه تعاونی اعتباری کشاورزی و روستایی منطقه به جای اتحادیه های تعاونی کشاورزی و روستایی همان منطقه صاحب سهم در بانک تعاون کشاورزی ایران خواهد بود .
- ماده - 68 - اتحادیه های تعاونی اعتباری به تبعیت از مقررات و ضوابطی که وسیله بانک تعاون کشاورزی ایران تهیه میشود مجاز به انجام عملیات اعتباری برای پیشرفت معاملات و توسعه عملیات اقتصادی و بازرگانی شرکت ها و اتحادیه های عضو خواهند بود و میتوانند به نمایندگی بانک تعاون کشاورزی ایران فقط برای شرکت های صاحب سهم و اتحادیه های تعاونی عضو خود در منطقه حساب های سپرده باز کنند . در مورد اتحادیه های تعاونی اعتباری کارگری قبول پسانداز و سپرده به نمایندگی بانک رفاه کارگران مجاز خواهد بود و این قبیل اتحادیه ها برای انجام عملیات اعتباری به تبعیت از مقررات و ضوابطی که وسیله بانک رفاه کارگران تعیین خواهد شد اقدام خواهد کرد .
- ماده - 69 - مادام که اتحادیه تعاونی اعتباری برای هر یک از انواع شرکت های تعاونی مصرف کنندگان - اعتبار - صاحبان حرفه ها و صنایع دستی و صیادان و اتحادیه های تعاونی بازرگانی آن ها در یک منطقه تشکیل نشده باشد این نوع شرکت ها و اتحادیه های بازرگانی آن ها در منطقه میتوانند برای استفاده از اعتبارات مورد لزوم به منظور توسعه معاملات و عملیات بازرگانی خود با توجه به امکان بانک تعاون کشاورزی ایران و به میزان اعتباراتی که همه ساله به وسیله مجمع عمومی این بانک برای انجام اینگونه معاملات در سراسر کشور اختصاص داده میشود با تصویب نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( در مورد هر درخواست اعتبار ) از اعتبارات آن بانک استفاده کنند . نسبت به تامین اعتبارات موردنیاز شرکت ها و اتحادیه های تعاونی کارگری بانک رفاه کارگران در حدود امکان اقدام لازم خواهد کرد .
  - تبصره - - - با تشکیل اتحادیه های تعاونی اعتباری از شرکت ها و اتحادیه های مذکور در این ماده ، اعتبارات بانک تعاون کشاورزی ایران برای توسعه امور و پیشرفت معاملات و عملیات بازرگانی آن ها منحصرا از طریق اتحادیه های تعاونی اعتباری مربوط اعطا خواهد شد .
- ماده - 70 - کلیه عملیات بانکی اتحادیه های تعاونی و یا شرکت ها و اتحادیه های تعاونی که از بانک تعاون کشاورزی ایران اعتبار می گیرند از قبیل افتتاح حساب های بانکی و نقل و انتقال وجوه و غیره به وسیله شعبه ها و یا نمایندگی های بانک تعاون کشاورزی ایران انجام خواهد شد .
- ماده - 71 - شرکت های تعاونی مکلفند به منظور استقراض با تساوی شرایط اعتباری در مرحله اول از موسسات اعتباری و بانکی موجود احتیاجات خود را تحصیل نمایند و چنانچه نتوانند از اینگونه موسسات احتیاجات خود را تامین نمایند میتوانند با تایید نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا نماینده وزارت کار و امور اجتماعی در مورد تعاونی های کارگری ) از سایر منابع استقراض نمایند .
- ماده - 72 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی که به اعطای اعتبارات مبادرت می ورزند مکلفند هر شش ماه یک بار اطلاعاتی درباره کمیت و کیفیت اعتبارات خود براساس صورتی که وزارت تعاون و امور روستا ها تهیه خواهد نمود در اختیار آن وزارتخانه قرار دهند و در مورد تعاونی های کارگری صورت مزبور برای وزارت کار و امور اجتماعی ارسال خواهد شد .
فصل - نهم - شرکت های تعاونی کشاورزی و روستایی
- ماده - 73 - شرکت تعاونی کشاورزی با مشارکت کشاورزان - باغداران - دامداران - دامپروران - پرورش دهندگان کرم ابریشم - زنبورعسل - ماهی - و روستائیان شاغل در صنایع محلی و روستایی و یا کارگران کشاورزی برای مقاصد زیر تشکیل میشود : ۱ - قبول پسانداز و سپرده اعضا به نمایندگی بانک تعاون کشاورزی ایران . ۲ - خرید و تهیه مواد و وسایل مورد احتیاج مصرف شخصی و خانوادگی یا حرفه ای اعضا همچنین تهیه وسایل و علوفه دام ها و خوراک طیور ووسایل دیگری از این قبیل . ۳ - انجام عملیات جمع آوری - نگاهداری - تبدیل - طبقه بندی و بسته بندی ، حمل و نقل و یا فروش محصول اعضا . ۴ - انجام خدمات به منظور بهبود امور حرفه ای و یا زندگی اعضا مانند تهیه ماشین آلات کشاورزی و استفاده مشترک از آن ها - تهیه وسایل حمل و نقل برای استفاده اعضا و تهیه مسکن - تامین و توزیع آب مشروب و آب برای مصارف زراعی اعضا با رعایت قانون ملی شدن منابع آب ، پیش بینی وسایل بهداشتی و بهداری و آموزشی به منظور استفاده جمعی و مشترک ، توزیع نیروی برق - ایجاد شبکه تلفن - تلقیح مصنوعی دام ها و مبارزه با امراض و آفات نباتی و حیوانی . ۵ - بهره برداری جمعی و مشترک از اراضی ملکی و یا استیجاری . ۶ - تامین اعتبارات و وام های موردنیاز اعضا .
- ماده - 74 - شرکت های تعاونی روستایی با مشارکت زارعینی که به موجب قوانین و مقررات اصلاحات ارضی صاحب زمین شده یا بشوند برای مقاصد مندرج در بند های ماده ۷۳ تشکیل میشوند .
- ماده - 75 - شرکت های تعاونی کشاورزی و یا روستایی که از جمله مقاصد آن ها رفع حوائج اعتباری اعضا است میتوانند با کسب اجازه از وزارت تعاون و امور روستا ها به نمایندگی بانک تعاون کشاورزی ایران حساب های سپرده برای اعضا باز کنند .
- ماده - 76 - در شرکت های تعاونی کشاورزی و یا روستایی که مجاز به انجام عملیات اعتباری باشند مازاد درآمد حاصل از معاملات اعتباری عینا به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت منتقل میشود .
- ماده - 77 - در اساسنامه اتحادیه های تعاونی کشاورزی یا روستایی که تا قبل از تصویب این قانون تشکیل شده اند و یا در آینده تشکیل میشوند برای نظارت ، همچنین پرداخت اعتبار به شرکت های عضو خود با تشخیص وزارت تعاون و امور روستا ها به تدریج تغییرات متناسب با این قانون داده خواهد شد .
فصل - دهم - شرکت های تعاونی صیادان
- ماده - 78 - شرکت تعاونی صیادان شرکتی است که با عضویت صیادان ماهی و سایر آبزیان برای تمام و یا قسمتی از مقاصد زیر تشکیل میشود : ۱ - تدارک خدمات جمعی برای اعضای شرکت از قبیل ساخت و تعمیر قایق ها و تهیه وسایل و ادوات صید . ۲ - صید ماهی و سایر آبزیان پس از کسب پروانه صید . ۳ - تاسیس فروشگاه . ۴ - پرداخت مساعده به صیادان . ۵ - تهیه وسایل و تامین نیازمندی های حرفه ای و خانوادگی صیادان .
  - تبصره - - - شرکت های تعاونی که به وسیله صیادان شرکت های سهامی شیلات ایران و شیلات جنوب ایران تشکیل شده یا میشود تحت نظارت و سرپرستی شرکت های مذکور در فوق خواهند بود و در صورتی که شرکت های نامبرده در این مورد احتیاج به کمک وزارت تعاون و امور روستا ها داشته باشند مراتب را به آن وزارت اعلام خواهند کرد .
فصل - یازدهم - شرکت های تعاونی مصرف کنندگان
- ماده - 79 - شرکت تعاونی مصرف کنندگان برای تهیه انواع کالا های مصرفی به منظور تامین نیازمندی های اعضا و خانواده های آنان همچنین برای انجام تمام یا قسمتی از خدمات زیر و امثال آن تشکیل میشود : ۱ - تهیه آب مشروب . ۲ - تامین وسایل توزیع گاز . ۳ - تامین وسایل توزیع برق . ۴ - خدمات بهداشتی و درمانی . ۵ - تدارک وسایل حمل و نقل . ۶ - ایجاد باشگاه ها و رستوران ها . ۷ - تاسیس انواع آموزشگاه ها .
- ماده - 80 - در اساسنامه شرکت میتوان پیش بینی کرد که معادل نصف مازاد برگشتی حاصل از معاملات با غیر عضو در صورت تقاضای او برای خرید سهام شرکت با داشتن شرایط عضویت برای این منظور اختصاص یابد که در اینصورت بقیه مازاد برگشتی طبق مقررات این قانون به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم منتقل میشود .
فصل - دوازدهم - شرکت های تعاونی مسکن :
- ماده - 81 - شرکت تعاونی مسکن برای تمام یا قسمتی از امور مندرج زیر تشکیل میشود : ۱ - تهیه زمین و تقسیم آن به منظور ساختمان خانه های مسکونی و فروش آن به اعضا نقدا و یا با اقساط همچنین ایجاد تاسیسات عمومی مورد استفاده مشترک اعضا . ۲ - ساختمان طبقات مسکونی و فروش آپارتمان ها به اعضا نقدا و یا با اقساط . ۳ - خرید واحد های مسکونی و فروش آن به اعضا نقدا و یا با اقساط . ۴ - واگذاری واحد های مسکونی ملکی شرکت به صورت اجاره به اعضا . ۵ - انجام خدمات نقشه کشی - مهندسی و معماری برای اعضا و نظارت در ساختمان های متعلق به آن ها . ۶ - انجام تعمیرات ساختمان های ملکی اعضا و یا اقدامات مربوط به لوله کشی و کابل و سیم کشی و ایجاد دستگاه های تهویه و حرارت مرکزی . ۷ - نگاهداری و اداره ساختمان ها و تاسیسات و انجام خدمات عمومی مربوط .
- ماده - 82 - منابع مالی و اعتباری شرکت های تعاونی مسکن عبارتند از : ۱ - سرمایه و ذخایر شرکت . ۲ - پسانداز اعضا برای تهیه مسکن . ۳ - اعتبارات بخش دولتی شامل : قسمتی از اعتبارات بانک رهنی ایران در حدود برنامه های مصوب سالانه آن بانک و اعتباراتی که بدین منظور بانک مرکزی ایران میتواند در اختیار آن بانک قرار دهد و اعتبارات از محل برنامه های عمرانی از طریق بانک رهنی ایران . ۴ - سایر منابع اعتباری که به وسیله اشخاص و موسسات در اختیار این نوع شرکت ها گذاشته میشود . ۵ - در مورد شرکت های تعاونی کارگری مسکن علاوه بر منابع مالی و اعتباری مذکور در این ماده بانک رفاه کارگران نیز منابع مالی و اعتباری لازم را برای این شرکت ها تامین مینماید .
  - تبصره - - - اعتبارات مذکور در بند های ۴ و ۵ با تسهیلات لازم در نرخ بهره و شرایط پرداخت وامها ، تا هشتاد درصد هزینه طرح های ساختمانی شرکت های تعاونی مسکن به متقاضی اعتبار اعطا میشود .
- ماده - 83 - در شرکت تعاونی مسکن انجام معاملات و ساختمان و تمام اقداماتی که در اساسنامه پیش بینی شده است برای غیر عضو ممنوع است .
فصل - سیزدهم - شرکت های تعاونی اعتبار
- ماده - 84 - شرکت تعاونی اعتبار بین افراد گروه های شغلی مختلف طبق مقررات آیین نامه ای که وسیله وزارت تعاون و امور روستا ها ( با وزارت کار و امور اجتماعی در مورد تعاونی های کارگری ) تهیه خواهد شد و به تصویب شورای پول و اعتبار خواهد رسید برای مقاصد زیر تشکیل میشود : ۱ - باز کردن حساب سپرده های مختلف منحصرا برای اعضا شرکت . ۲ - پرداخت وام با دریافت بهره به اعضای شرکت . ۳ - انجام سایر خدمات اعتباری برای اعضا در حدود امکانات .
- ماده - 85 - در شرکت تعاونی اعتبار مازاد برگشتی عینا به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم شرکت منتقل میگردد .
- ماده - 86 - شرکت تعاونی اعتبار مجاز به انجام عملیات اعتباری برای غیر عضو نیست
فصل - چهاردهم - شرکت های تعاونی آموزشگاه ها
- ماده - 87 - شرکت تعاونی آموزشگاه ها شرکتی است که با عضویت دانش آموزان یا دانشجویان مراکز آموزشی به منظور آموزش عملی مقررات شرکت های تعاونی و تعمیم اصول تعاون برای تمام یا قسمتی از مقاصد زیر تشکیل میشود : ۱ - تشویق اعضا به پسانداز . ۲ - ایجاد فروشگاه و تهیه وسایل تحصیلی و مصرفی اعضا . ۳ - ایجاد رستوران و کافه برای استفاده از اعضا . ۴ - تدارک وسائط نقلیه برای ایاب و ذهاب اعضا . ۵ - تاسیس باشگاه و تهیه وسایل تفریحات سالم برای استفاده اعضا . ۶ - تدارک وسایل بهداشتی و درمانی اعضا . ۷ - خرید مصنوعات و کار های دستی اعضا از طرف شرکت و فروش آن .
- ماده - 88 - شرکت های تعاونی آموزشگاه هایی که سن دانش آموزان آن ها کمتر از سن قانونی است با راهنمایی و هدایت مربیان و معلمان تشکیل میشود .
  - تبصره - - - آیین نامه شرکت های تعاونی مذکور در مواد ۸۷ و ۸۸ از طرف وزارتخانه های آموزش و پرورش و علوم و آموزش عالی تنظیم و پس از تصویب شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور به مورد اجرا گذارده میشود .
- ماده - 89 - هر شرکت تعاونی آموزشگاهی حسابی در نزدیک ترین شعبه یا نمایندگی بانک تعاون کشاورزی ایران باز خواهد کرد و کلیه عملیات مالی شرکت و دریافت و پرداخت سپرده های اعضا باید به وسیله آن بانک انجام شود .
فصل - پانزدهم - شرکت های تعاونی کار
- ماده - 90 - شرکت تعاونی کار شرکتی است که به منظور تولید کالا یا انجام خدمات با عضویت افرادی که نیروی کار خود را در اختیار شرکت می گذارند تشکیل میشود .
- ماده - 91 - در شرکت های تعاونی کار مازاد برگشتی از درآمد سالانه به تناسب ارزش محصول کار یا ساعات کار انجام شده به وسیله هر یک از اعضا تقسیم میشود .
فصل - شانزدهم - شرکت های تعاونی صاحبان حرفه ها و صنایع دستی
- ماده - 92 - شرکت تعاونی صاحبان حرفه ها و صنایع دستی برای تهیه مواد اولیه و وسایل موردنیاز حرفه ای اعضا و یا ساخت و تغییر شکل کالا مربوط و عملیات تکمیلی صنایع مذکور و یا فروش آن ها بین صاحبان حرفه ها و صنایع دستی تشکیل میشود .
  - تبصره - - - صنعتگر دستی و یا صاحب حرفه ممکن است برای تهیه کالای موردنظر از وسایل ماشینی کمکی نیز استفاده کند .
فصل - هفدهم - شرکت های تعاونی صنایع کوچک و کسبه و صاحبان مشاغل آزاد
- ماده - 93 - شرکت تعاونی صنایع کوچک با عضویت صاحبان صنایع یک گروه از صنعت برای تمام یا قسمتی از مقاصد زیر تشکیل میشود : ۱ - تهیه مواد اولیه موردنیاز . ۲ - ایجاد آزمایشگاه مواد اولیه یا محصولات ساخته شده . ۳ - تولید وسایل و ابزار مورد احتیاج مشترک اعضا . ۴ - ایجاد گروه های تعمیراتی و نگاهداری . ۵ - تحقیق و برنامه ریزی های مشترک . ۶ - تهیه وسایل توزیع و انجام خدمات بازاریابی .
  - تبصره - - - صنایع کوچک موضوع این ماده صنایعی است که ضوابط آن به وسیله وزارت اقتصاد تعیین میشود .
- ماده - 94 - شرکت تعاونی کسبه و یا صاحبان مشاغل آزاد با عضویت کسبه از یک صنف که هر یک مستقیما مباشر واحد کسبی خود باشند و یا صاحبان مشاغل از یک گروه برای تمام یا قسمتی از مقاصد زیر تشکیل میشود : ۱ - تهیه وسایل و تدارک انواع خدمات وابسته به کسب یا شغل و ایجاد انبار و وسایل حمل و نقل به منظور بهبود اقتصادی و فنی اعضای شرکت و فعالیت های واحد های عضو . ۲ - انجام عملیات مقدماتی و یا تبدیل کالای موردنظر . ۳ - تهیه کالا به منظور توزیع آن بین اعضا .
فصل - هیجدهم - ادغام
- ماده - 95 - هر شرکت تعاونی و یا هر اتحادیه تعاونی میتواند با توجه به مقررات این فصل با هر شرکت و یا اتحادیه تعاونی دیگر به شرطی که از یک نوع و دارای هدف ها و عملیات مشابه باشند ادغام شود .
- ماده - 96 - پیشنهاد ادغام باید در مجمع عمومی فوق العاده هر دو شرکت یا اتحادیه همراه با قبول مطالبات بستانکاران به تصویب برسد . نسخه ایاز مصوبات مجمع عمومی هر دو شرکت یا اتحادیه برای تمام اعضا و بستانکاران هر دو شرکت یا اتحادیه همچنین نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) فرستاده میشود و به ترتیب مذکور در ماده ۲۵ این قانون برای اطلاع عموم آگهی میگردد .
  - تبصره - - - هر یک از بستانکاران میتوانند تا مدت دو ماه از تاریخ نشر آگهی ادغام نظر خود را به شرکت یا اتحادیه بدهکار و نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) اعلام دارد .
- ماده - 97 - نسخه ایاز تصمیم ادغام باید ظرف دو هفته از تاریخ انعقاد مجمع عمومی فوق العاده هر یک از شرکت ها یا اتحادیه ها همراه با آخرین ترازنامه و صورت بدهی ها و مطالبات آن و گزارش حسابرسی که بدین منظور باید تهیه شود و نسخه ایاز آگهی ادغام که به شرح ماده ۹۶ منتشر شده است برای نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) ارسال شود .
- ماده - 98 - هر یک از اعضا شرکت ها یا اتحادیه ها در صورتی که با تصمیم ادغام مخالف باشد میتواند حداکثر تا یک ماه نظر خود را کتبا به شرکت یا اتحادیه مربوط همچنین نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) اعلام دارد .
- ماده - 99 - نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) با وصول تصمیم ادغام از هر دو شرکت یا اتحادیه همراه با آخرین ترازنامه و صورت ریز مطالبات و بدهی ها و گزارش حسابرسان از وضع هر دو شرکت و یا اتحادیه و همچنین نظرات بستانکاران و با توجه به تعداد اعضا مخالف ادغام ظرف دو ماه نظر خود را مبنی بر موافقت یا مخالفت با ادغام به هر دو شرکت یا اتحادیه اعلام خواهد داشت .
- ماده - 100 - در صورتی که نماینده وزارت تعاونی و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) ادغام را تصویب نکند تصمیم ادغام در هر دو شرکت یا اتحادیه منتفی است . موافقت با ادغام در صورتی است که ترتیب قابل قبول بستانکاران برای تصفیه بدهی ها در هر دو شرکت یا اتحادیه پیش بینی شود همچنین تعداد اعضای مخالف با ادغام در حدی باشد که مجموع اعضا باقیمانده و سرمایه شرکت یا اتحادیه بعد از ادغام کافی برای انجام هدف ها و برنامه های آن باشد .
- ماده - 101 - در صورت موافقت با ادغام هیات های مدیره شرکت ها یا اتحادیه های مربوط ظرف یک ماه اقدام به دعوت مجمع عمومی فوق العاده مشترک شرکت ها یا اتحادیه ها برای ادغام خواهند نمود .
- ماده - 102 - مجمع عمومی فوق العاده مشترک نسبت به تعیین سرمایه شرکت یا اتحادیه بعد از ادغام همچنین انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان اقدام لازم به عمل خواهد آورد .
- ماده - 103 - اعضایی که با تصمیم ادغام و انتشار آگهی آن مخالف باشند و از عضویت تعاونی ها مستعفی گردند باید ظرف مهلت مقرر مخالفت خود را کتبا اعلام دارند . شرکت یا اتحادیه مربوط مکلف است بهای سهام آن ها را حداکثر ظرف یک ماه نقدا پرداخت نماید .
- ماده - 104 - هیات مدیره شرکت یا اتحادیه جدید مصوبات مجمع عمومی فوق العاده مشترک را همراه با فهرست اعضا شرکت یا اتحادیه جدید و تغییراتی که حاصل شده است به ترتیبی که در فصل سوم این قانون مقرر است برای اطلاع نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) و انعکاس در دفاتر ثبت ارسال خواهد داشت .
- ماده - 105 - با انجام عمل ادغام دارایی و بدهی شرکت یا اتحادیه جدید عبارت خواهد بود از مجموع دارایی و بدهی شرکت ها یا اتحادیه های قبل از ادغام پس از وضع مطالبات و سهامی که بازپرداخت شده است .
- ماده - 106 - ادغام شرکت ها و اتحادیه های تعاونی روستایی در شرکت ها و اتحادیه های تعاونی روستایی دیگر به موجب مقرراتی خواهد بود که وسیله وزارت تعاون و امور روستا ها تهیه و به مورد اجرا گذاشته خواهد شد .
فصل - نوزدهم - مالیات شرکت های تعاونی
- ماده - 107 - از درآمد مشمول مالیات شرکت ها و اتحادیه های تعاونی با رعایت معافیت های مقرر در این قانون ۱۰٪ به نام مالیات شرکت وصول میشود و نسبت به بقیه به ترتیب زیر عمل خواهد شد : ۱ - نسبت به آن قسمت از درآمد که طبق تصمیم ارکان صلاحیت دار شرکت یا اتحادیه به عنوان سود سهام برای تقسیم بین اعضای شرکت تخصیص داده میشود پس از وضع مبلغی معادل شش درصد سرمایه منظور شده در آخرین ترازنامه شرکت به نرخ پانزده درصد . ۲ - نسبت به آن قسمت از درآمد که طبق تصمیم ارکان صلاحیت دار شرکت یا اتحادیه به عنوان مازاد برگشتی برای تقسیم بین اعضا شرکت تخصیص داده میشود پس از وضع پنج هزار ریال در مورد هر عضو به نرخ پانزده درصد . ۳ - نسبت به بقیه درآمد مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد .
  - تبصره - 1 - معافیت موضوع بند های ۱ و ۲ شامل سود سهام و مازاد برگشتی شرکت های تعاونی موضوع فصل هفدهم نخواهد بود .
  - تبصره - 2 - وجوهی که شرکت های تعاونی کشاورزی بابت بهای محصول کشاورزی متعلق به اعضا که به شرکت تحویل میشود پرداخت میکنند اعم از اینکه به عنوان پیش پرداخت یا مازاد برگشتی باشد مشمول مالیات شرکت نخواهد بود . این وجوه در محاسبه درآمد مشمول مالیات کشاورزی عضو منظور خواهد شد .
  - تبصره - 3 - مالیات مازاد برگشتی و سود سهام اتحادیه ها به عنوان علی الحساب مالیاتی شرکت های عضو وصول و موقع محاسبه مالیات شرکت علی الحساب های پرداختی منظور و اضافه دریافتی مسترد خواهد شد .
- ماده - 108 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی از پرداخت حق تمبر سهام معافند .
- ماده - 109 - در شرکت ها و اتحادیه های تعاونی ذخائر موضوع بند های ۱ و ۲ ماده ۱۵ این قانون که در دفاتر شرکت یا اتحادیه منظور شده است جزء هزینه محسوب میشود .
- ماده - 110 - شرکت های تعاونی مصرف کنندگان - مسکن - اعتبار - کشاورزی و روستایی - صیادان و کلیه اتحادیه های تعاونی از پرداخت ده درصد مالیات موضوع صدر ماده ۱۰۷ این قانون معافند .
- ماده - 111 - درآمد شرکت های تعاونی روستایی متشکل از افراد ساکن حوزه عمل شرکت که به امر کشاورزی مباشرت مستقیم دارند اعم از اینکه تحت سرپرستی وزارت تعاون و امور روستا ها با بانک عمران باشند همچنین شرکت های تعاونی کارگری مصرف - مسکن و اعتبار و نیز اتحادیه های آن ها همچنین شرکت های تعاونی صنایع دستی و صیادان و آموزشگاه ها و اتحادیه های آن ها به طور کلی از پرداخت مالیات معاف میباشند .
- ماده - 112 - معافیت درآمد کلیه فعالیت هایی که طبق قانون مالیات های مستقیم مشمول معافیت شناخته شده است شامل شرکت ها و اتحادیه های تعاونی که به همان فعالیت ها اشتغال داشته باشند نیز خواهد بود .
- ماده - 113 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی از پرداخت مالیات های اضافی موضوع مواد ۱۶۶ و ۱۶۷ قانون مالیات های مستقیم و اصلاحیه آن معاف میباشند .
- ماده - 114 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی اعتبار و شرکت های تعاونی مسکن از لحاظ مالیات بهره تابع مقررات ماده ۴۵ قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند ۱۳۴۵ خواهند بود .
- ماده - 115 - انتقالات قطعی و اجاره واحد های مسکونی از طرف شرکت های تعاونی مسکن به اعضا آن ها مشمول مقررات مالیات بر درآمد املاک قانون مالیات های مستقیم نخواهد بود لکن در موارد تشخیص علی الرأس درآمد مشمول مالیات طبق مقررات بخش مزبور تعیین خواهد شد .
- ماده - 116 - در مورد رسیدگی به اختلافات مالیاتی شرکت های تعاونی نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها ( و در مورد تعاونی های کارگری نماینده وزارت کار و امور اجتماعی ) به جای نماینده موضوع بند (۳) ماده ۲۴۴ قانون مالیات های مستقیم در کمیسیون تشخیص شرکت میکند . کمیسیون مجاز است با توجه به اطلاعاتی که از مراجع قانونی مربوط کسب میکند و رسیدگی هایی که به عمل می آورد ضرائب مالیاتی مصوب را در مورد شرکت ها و اتحادیه های تعاونی تعدیل کند .
- ماده - 117 - در مورد رسیدگی به اختلافات مربوط به بقایای مالیاتی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها و در مورد تعاونی های کارگری نماینده وزارت کار و امور اجتماعی به جای نماینده مذکور در بند به ماده ۳۱۱ قانون مالیات های مستقیم در کمیسیون حل اختلاف شرکت میکند .
- ماده - 118 - کلیه مقررات مربوط به معافیت های مالیاتی راجع به شرکت های تعاونی از هر قبیل که در قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند ۱۳۴۵ و اصلاحیه آن منظور شده است ملغی میشود .
فصل - بیستم - زیان ، انحلال و تصفیه شرکت ها و اتحادیه های تعاونی
- ماده - 119 - شرکت یا اتحادیه تعاونی میتواند زیان سالانه را با تصویب مجمع عمومی از حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم تامین نماید و نمیتواند قبل از انتقال مبالغ برداشتی مذکور به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم ، درآمد سال های بعدی شرکت یا اتحادیه را تقسیم کند .
- ماده - 120 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی در موارد زیر منحل میشود : ۱ - کاهش سرمایه به میزانی که ادامه عملیات مقدور و یا صلاح نباشد با تصویب مجمع عمومی فوق العاده . ۲ - کاهش تعداد اعضا از حد نصاب قانونی . ۳ - اتمام برنامه ای که به موجب اساسنامه ، شرکت برای انجام آن تاسیس شده است . ۴ - تصمیم مجمع عمومی فوق العاده . ۵ - عدم تطبیق عملیات شرکت یا اتحادیه با اساسنامه و مقررات قانونی و یا تعطیل کار و یا عدم فعالیت آن در مهلت هایی که وزارت تعاون و امور روستا ها ( یا وزارت کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) مقرر میدارد .
- ماده - 121 - در موارد مذکور در بند ۵ ماده ۱۲۰ وزارت تعاون و امور روستا ها پیشنهاد انحلال شرکت یا اتحادیه مربوط را به شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونی ها خواهد داد و تا اعلام نظر آن شورا دارای کلیه اختیارات پیش بینی شده در مجمع عمومی عادی و فوق العاده برای جلوگیری از عملیات و فعالیت های خلاف قانون شرکت یا اتحادیه مربوط خواهد بود .
- ماده - 122 - شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونی ها مکلف است ظرف یک هفته از تاریخ وصول پیشنهاد وزارت تعاون و امور روستاهامراتب را به شرکت یا اتحادیه موردنظر اعلام نماید تا در صورتی که به نظر آن وزارت اعتراض داشته باشد دلایل خود را ظرف ۱۵ روز از تاریخ وصول اخطار شورا کتبا ارسال دارد .
- ماده - 123 - شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونی ها مکلف است رای خود را حداکثر ظرف دو ماه از تاریخ وصول پیشنهاد وزارت تعاون و امور روستا ها در مورد انحلال صادر نماید ، آرا صادره قطعی و لازم الاجرا است .
- ماده - 124 - با ابلاغ تصمیم شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونی ها مبنی بر انحلال شرکت یا اتحادیه وزارت تعاون و امور روستا ها اقدام به انحلال آن و تعیین هیات تصفیه کرده و درخواست لغو ثبت شرکت یا اتحادیه را از اداره ثبت خواهد کرد .
- ماده - 125 - در تصفیه شرکت یا اتحادیه پرداخت تعهدات از محل دارایی آن ها با رعایت تقدیم به شرح زیر است : ۱ - پرداخت بدهی های شرکت یا اتحادیه ۲ - پرداخت سهام اعضا حداکثر به میزان مبلغ اسمی هر سهم و سود سهام در صورتی که مازاد تصفیه از حساب ذخیره غیر قابل تقسیم شرکت بیشتر باشد . ۳ - انتقال مازاد تصفیه به حساب ذخیره قانونی غیر قابل تقسیم برای اقدامات مقرر طبق این قانون .
فصل - بیست و یکم - مجازات ها
- ماده - 126 - هر یک از اعضا هیات مدیره و بازرسان و مدیرعامل در صورتی که با سوءنیت برخلاف اصول مقرر در این قانون و اساسنامه های مصوب مرتکب عملی شود که موجب زیان شرکت گردد علاوه بر جبران زیان وارده به حبس تأدیبی از سه ماه تا شش ماه محکوم خواهد شد .
- ماده - 127 - هر یک از اعضا هیات مدیره و بازرسان و مدیرعامل به مجمع عمومی گزارش خلاف واقع بدهد به حبس تأدیبی از سه ماه تا شش ماه یا جزای نقدی از ده هزار ریال تا یک صد هزار ریال و یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد .
- ماده - 128 - هر یک از مدیران عامل یا اعضای هیات مدیره یا بازرسان و یا کارکنان شرکت ها و اتحادیه های تعاونی مرتکب خیانت در امانت در مورد وجوه و اموال شرکت یا اتحادیه گردد به حداکثر مجازات مقرره در ماده ۲۴۱ قانون مجازات عمومی محکوم میشود .
  - تبصره - - - رسیدگی به اتهام هر یک از کارکنان سازمان ها و موسسات وابسته به دولت که برحسب وظیفه سمت نظارت یا سرپرستی یا ارشاد یا مداخله در اداره امور شرکت ها یا اتحادیه های تعاونی را دارند تابع قوانین و مقررات دیوان کیفر کارکنان دولت خواهد بود .
- ماده - 129 - حسابرسانی که درباره نتیجه حسابرسی شرکت یا اتحادیه تعاونی گزارش خلاف واقع بدهند به حبس تأدیبی از ۶ ماه تا یک سال محکوم میشوند .
- ماده - 130 - هر یک از اعضای شرکت های تعاونی که با عدم انجام تعهد در معامله با شرکتی که عضو آن است عامدا به شرکت خسارت وارد کند علاوه بر جبران خسارت به جزای نقدی از پنج هزار ریال تا پنجاه هزار ریال محکوم خواهد شد در مورد این ماده تعقیب با گذشت مدعی خصوصی موقوف میشود .
- ماده - 131 - وزارت تعاون و امور روستا ها در تعقیب مجرمین و مطالبه خسارات ناشی از جرم های پیش بینی شده در این قانون در تمام مراحل رسیدگی از هزینه دادرسی معاف میباشد . تبصره - رسیدگی به دعاوی مذکور خارج از نوبت به عمل خواهد آمد .
- ماده - 132 - پس از صدور کیفرخواست در مورد جرایم مندرج در این قانون مراتب از طرف مراجع قضایی به شرکت یا اتحادیه مربوط اعلام میشود و در اینصورت متهم از سمت خود در شرکت یا اتحادیه بر کنار میگردد .
فصل - بیست و دوم - وظایف وزارت تعاون و امور روستا ها در مورد شرکت ها و سازمان های تعاونی
- ماده - 133 - وزارت تعاون و امور روستا ها برای ارشاد و نظارت و سرپرستی شرکت ها و سازمان های تعاونی به تدریج و متناسب با امکانات خود عهده دار وظائف زیر است : ۱ - تربیت کارشناسان تعاونی و کمک مالی و فنی به تاسیس و اداره مراکز آموزش و تحقیقات تعاونی . ۲ - تربیت و تعلیم نیروی انسانی موردنیاز شرکت ها و سازمان های تعاونی مانند مدیران عامل و حسابداران و حسابرسان . ۳ - اجرای برنامه های ترویج و آموزش برای تفهیم و تعمیم اصول و روش های تعاونی . ۴ - تحقیقات آماری و مطالعه درباره فعالیت تعاونی ها و اظهارنظر و اتخاذ تصمیم نهایی در زمینه اجرای طرح های اساسی تعاونی ها که وسیله سایرسازمان های دولتی و خصوصی تهیه میشود . ۵ - اعمال کمک های فنی و اداری و مالی در موارد لازم به منظور اداره صحیح تعاونی ها . ۶ - تهیه اساسنامه و آیین نامه های نمونه و فرم ها و دفاتر مورد لزوم برای انواع شرکت ها و اتحادیه های تعاونی و همچنین کمک به تنظیم آیین نامه های استخدامی کارکنان موظف در شرکت ها و اتحادیه های تعاونی . ۷ - جلوگیری از فعالیت شرکت ها و سازمان هایی که با به کار بردن نام تعاون عملیات آن ها مخالف اصول تعاون و هدفهایی است که در این قانون تصریح شده است . ۸ - تعیین خط مشی کلی در امور آموزشی و اداری و اعتباری سازمان های تعاونی از طریق پیشنهاد به شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور ( مندرج در فصل ۲۳ این قانون ) و اجرای تصمیمات آن و هماهنگ کردن کلیه فعالیت های تعاونی کشور در رشته های تعاونی . ۹ - نظارت بر اجرای این قانون و سایر قوانین موضوعه درباره عملیات و وظایف شرکت ها و اتحادیه های تعاونی . ۱۰ - تشکیل تدریجی کنگره تعاونی های هر رشته در استان ها و فرمانداری های کل به منظور کمک به تشکیل اتحادیه های نظارت و هماهنگی مناطق و اتحادیه های مرکزی .
فصل - بیست و سوم - تشکیلات و نظام تعاونی کشور
- ماده - 134 - اتحادیه مرکزی هر یک از رشته های تعاونی نماینده آن رشته است که به شرح زیر تشکیل میشود : ۱ - اتحادیه مرکزی تعاونی های کشاورزی و روستایی . ۲ - اتحادیه مرکزی تعاونی های مصرف . ۳ - اتحادیه مرکزی تعاونی های کار و پیشه .
- ماده - 135 - تشکیلات تعاونی در کشور به شرح زیر خواهد بود :
  - بند - الف - در هر منطقه تعاونی : ۱ - انواع شرکت های تعاونی و اتحادیه های مربوط به منظور توسعه عملیات اقتصادی . ۲ - اتحادیه نظارت و هماهنگی تعاونی های رشته های سه گانه . ۳ - اتحادیه های اعتباری موضوع فصل هفتم این قانون . ۴ - سازمان اداری وزارت تعاون و امور روستا ها .
  - بند - ب - تشکیلات تعاونی مرکزی : ۱ - شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور . ۲ - شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونی ها . ۳ - بانک تعاون کشاورزی ایران . ۴ - اتحادیه مرکزی تعاونی های کار و پیشه . ۵ - اتحادیه مرکزی تعاونی های کشاورزی و روستایی . ۶ - اتحادیه مرکزی تعاونی های مصرف
- ماده - 136 - شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور که دبیرخانه و محل تشکیل جلسات آن در وزارت تعاون و امور روستا ها خواهد بود ، به ریاست وزیر تعاون و امور روستا ها و با عضویت مقامات زیر تشکیل میگردد : رییس هیات مدیره اتحادیه مرکزی تعاونی های کشاورزی و روستایی . رییس هیات مدیره اتحادیه مرکزی تعاونی های مصرف . رییس هیات مدیره اتحادیه مرکزی تعاونی های کار و پیشه . رییس هیات مدیره بانک تعاون کشاورزی ایران . رییس کل بانک رفاه کارگران . رییس هیات مدیره سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران . نماینده وزارت کار و امور اجتماعی . یک نفر کارشناس تعاونی به انتخاب وزیر تعاون و امور روستا ها .
  - تبصره - - - مادام که اتحادیه های مرکزی تعاونی ها تشکیل نشده است وزیر تعاون و امور روستا ها قائم مقام آن ها در جلسات شورا خواهد بود .
- ماده - 137 - آیین نامه وظائف شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور از طرف دبیر شورا تهیه و پس از تصویب شورا به مورد اجرا گذاشته میشود .
- ماده - 138 - شورای رسیدگی و داوری در اختلافات تعاونی ها با شرکت نماینده قضایی - دادستان کل کشور - نماینده وزارت تعاون و امور روستا ها - نماینده وزارت کار و امور اجتماعی - سه نفر کارشناس تعاونی به انتخاب وزیر تعاون و امور روستا ها و نمایندگان اتحادیه های مرکزی تعاونی ها ( پس از تشکیل ) به منظور اعلام نظر در مواردی که در این قانون و آیین نامه اجرایی آن و یا اساسنامه شرکت ها و اتحادیه های تعاونی تصریح شده است تشکیل میشود .
فصل - بیست و چهارم - حسابرسی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی
- ماده - 139 - وزارت تعاون و امور روستا ها به منظور نظارت و ارشاد تعاونی ها مجاز به حسابرسی آن ها میباشد و در عین حال میتواند طبق آیین نامه ای که تنظیم خواهد کرد اجازه حسابرسی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی عضو اتحادیه به نظارت و هماهنگی را برای دوره های معین به اتحادیه مذکور بدهد و یا این اجازه را برای ادوار بعدی تمدید کند .
  - تبصره - 1 - وزارت تعاون و امور روستا ها با مشاهده نقص یا تخلفی در کار حسابرسی اتحادیه نظارت و هماهنگی مربوط میتواند در هر هنگام اجازه قبلی را لغو کند .
  - تبصره - 2 - در مورد حسابرسی شرکت های تعاونی کارگری وزارت تعاون و امور روستا ها به وزارت کار و امور اجتماعی نمایندگی برای انجام این وظیفه خواهد داد تا طبق ضوابط مصوب شورای عالی هماهنگی تعاونی های کشور حسابرسی را انجام داده و نتیجه را به وزارت تعاون و امور روستا هااعلام دارد .
- ماده - 140 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی موظفند نسخه ایاز ترازنامه هر سال یا دوره مالی و حساب سود و زیان دوره مربوط را حداکثر ظرف یک هفته پس از تنظیم به اتحادیه نظارت و هماهنگی مربوط و در صورتی که این اتحادیه تشکیل نشده باشد به اداره کل تعاون و امور روستا های محل ( یا اداره کار و امور اجتماعی در مورد شرکت های تعاونی کارگری ) ارسال دارند .
- ماده - 141 - حسابرسی شرکت ها و اتحادیه های تعاونی طبق آیین نامه ای خواهد بود که از طرف وزارت تعاون و امور روستا ها تنظیم و به مورد اجرا گذاشته خواهد شد .
فصل - بیست و پنجم - مقررات مختلف
- ماده - 142 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی روستایی که قبل از تصویب این قانون به ثبت رسیده اند بنا به تشخیص وزارت تعاون و امور روستا ها به تدریج وضع خود را با این قانون تطبیق خواهند داد .
- ماده - 143 - مطالبات شرکت ها و اتحادیه های تعاونی از اعضا خود جزء مطالبات ممتازه است .
- ماده - 144 - شرکت ها و اتحادیه های تعاونی از پرداخت حق الثبت و نصف تعرفه آگهی ثبت در ر وزنامه رسمی کشور معافند .
- ماده - 145 - وزارت تعاون و امور روستا ها نمونه دفاتر مالی و حسابداری شرکت ها و اتحادیه های تعاونی را تهیه خواهد کرد که پس از تایید وزارت دارایی به جای دفاتر قانونی مقرر در قانون تجارت در اختیار آن ها قرار گیرد و دفاتر مذکور در حکم دفاتر قانونی خواهد بود .
- ماده - 146 - در مواردی که وزارت تعاون و امور روستا ها تخلفی را در اداره امور شرکت ها و اتحادیه های تعاونی ملاحظه کند بلافاصله با استفاده از کلیه اختیارات پیش بینی شده برای مجمع عمومی عادی و فوق العاده شرکت یا اتحادیه مربوط تصمیم لازم را اتخاذ و به مورد اجرا خواهد گذاشت .
- ماده - 147 - سازمان تعاون مصرف کادر نیرو های مسلح شاهنشاهی از شمول این قانون مستثنی است و وظایفی را که برعهده دارد مستقلا طبق مقررات و اساسنامه و آیین نامه های مخصوص به خود انجام خواهد داد .
- ماده - 148 - کلیه قوانین و مقررات مغایر با این قانون ملغی است و در قوانین بعدی نیز نسخ یا اصلاح مواد و مقررات این قانون باید صریحا قید شود .
- ماده - 149 - این قانون به مدت پنج سال به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد و هرگاه در این مدت وزارت تعاون و امور روستا ها با توجه به نتایج تحقیقات انجام شده وسیله مرکز تحقیقات روستایی این وزارت ( موضوع ماده ۱۵ قانون تشکیل شرکت های سهامی زراعی ) که از این پس مرکز تحقیقات وزارت تعاون و امور روستا ها نامیده خواهد شد تغییرات و اصلاحاتی را در این قانون لازم تشخیص دهد جهت تصویب به کمیسیون های تعاون و امور روستا های مجلسین تقدیم مینماید و این تغییرات و اصلاحات پس از تصویب قابل اجراست . دولت مکلف است در پایان مدت پنج سال لایحه نهایی را جهت تصویب مجلسین تقدیم نماید ، مادام که لایحه نهایی به تصویب نرسیده مقررات این قانون و مصوبات کمیسیون های مذکور لازم الاجرا خواهد بود .
امضاء - - - قانون فوق مشتمل بر یک صد و چهل و نه ماده و چهل و یک تبصره پس از تصویب مجلس سنا در تاریخ روز چهارشنبه پنجم خرداد ماه ۱۳۵۰ در جلسه روز یکشنبه شانزدهم خرداد ماه یک هزار و سیصد و پنجاه به تصویب مجلس شورای ملی رسید . رییس مجلس شورای ملی - عبدالله ریاضی