تماس با ماتیکان
درباره ماتیکان
فرهنگ حقوقی
علامت تجاری
قوانین و آرا
صفحه اصلی
قانون
رای وحدت رویه
نظریه مشورتی
آیین نامه حفاظت فنی و بهداشت در کار های کشاورزی مربوط به مصرف سموم دفع آفات نباتی
فصل - اول - هدف
ماده - 1 - هدف از تدوین این آیین نامه اجرای مفاد ماده 30 کار کشاورزی در مورد آن عده از کارگران کشاورزی در مورد آن عده از کارگران کشاورزی موضوع مواد 1 و 2 قانون فوق است که در کار های مربوط به مبارزه شیمیائی با آفات در مزارع باغات انبار ها و اماکن کشاورزی شرکت میکند .
فصل - دوم - تعاریف و اصلاحات
ماده - 2 - کارگر کشاورزی سم پاش : منظور از کارگر کشاورزی سم پاش در این آیین نامه کارگری است که به هر عنوان به موجب قرارداد کتبی یا شفائی با کارفرما یا نماینده او تعهد نماید در مقابل دریافت حوق یا مزد به یک یا چند کار از کار هایی که به مبارزه شیمیائی با آفات به وسیله سموم دفع آفات نباتی مربوط میشود و مستلزم تماس و سر و کار داشتن مستقیم با سموم دفع آفات نباتی باشد مبادرت ورزد .
ماده - 3 - کارفرمای سمپاشی کشاورزی : کارفرمای سمپاشی کشاورزی که با اختصار کارفرما نامیده میشود از لحاظ این آیین نامه هر شخص حقیقی یا حقوقی است که کارگر کشاورزی سم پاش طبق قرارداد کار برای او یا از طرف او در یک یا چند شغل از مشاغل مربوط به مبارزه شیمیائی با آفات کار میکند .
تبصره - 1 - در صورتی که عملیات مبارزه شیمیائی با آفات توسط شرکت های خصوصی دفع آفات موضوع ماده 21 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات انجام پذیرد شرکت های مذکور از لحاظ این آیین نامه جانشین کارفرما محسوب شده و علاوه بر رعایت مقررات مندرج در آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات مکلف به رعایت کلیه مقرراتی خواهند بود که در این آیین نامه به عهده کارفرمای کشاورزی محول شده است .
ماده - 4 - آفات : در این آیین نامه کلیه موجودات زنده ای هستند که در مزارع و باغات یا انبار ها و اماکن کشاورزی به طور مستقیم یا غیر مستقیم موجب تقلیل کمی و کیفی محصولات و فرآورده های کشاورزی و دامی میشوند .
ماده - 5 - سموم دفع آفات نباتی : منظور از سموم دفع آفات نباتی هرگونه مواد شیمیائی معدنی یا آلی یا هورمونی و یا بیولژیک است که بتوان با کاربرد آن به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از زیان آفات زنده به محصولات و فرآورده های کشاورزی و دامی جلوگیری کرده یا آن را متوقف یا محدود نمود .
ماده - 6 - انبار سم : به محلی گفته میشود که سموم دفع آفات موضوع ماده 5 به مقدار کم یا زیاد در آنجا نگاهداری میشود .
ماده - 7 - وسایل آماده کردن سم : به وسایلی گفته میشود که سموم دفع آفات نباتی را توسط آن با همدیگر یا با آب یا با مواد بی اثر ( TRENI ) و یا با مواد غذایی جلب کننده آفات ( طعمه ) از قبیل دانه گندم سبوس شکر و غیره به نحوی مخلوط یا رقیق مینماید تا آماده مصرف گردد . این وسایل می توانددستی یا موتوری باشد .
ماده - 8 - وسایل سمپاشی : به کلیه وسایلی اطلاق میگردد که با استفاده از آن بتوان سموم آفات نباتی آماده برای مصرف را اعم از جامد مایع یا گاز به محل فعالیت موردنظر رسانده و آفات را به نحوی در معرض آن قرارداد این وسایل شامل انواع محلول پاشها وگردپاشها ساده و کوچک دستی تا سمپاشهای بزرگ موتوری و هواپیماها و هلیکوپترهای سمپاشی و همچنین کپسول های حاوی گازها و مایعات سمی تحت فشار و لوله های انتقال این قبیل گازها به محل ضد عفونی ( NIITAGIMUF ) و آمپیلیکاتورهای قرص گذاری یا تزریقی و یا طعمه گذاری و نظایر آن میباشد .
ماده - 9 - سمپاشی عبارتست از کاربرد سموم دفع آفات نباتی آماده برای مصرف در محل فعالیت آفات موردنظر و قرار دادن آفات در معرض تاثیر آن .
ماده - 10 - منظور از اماکن کشاورزی هر نوع محوطه ای است که در آن نوعی از کار های کشاورزی انجام پذیرد نظیر مزرعه باغ انبار آغل اصطبل مرغداری محوطه زنبورداری محل پرورش ماهی و غیره این اماکن میتواند محصور یا غیر و مسقف یا غیر مسقف باشد . ابنیه مسکونی موجود در مزارع و باغات مشمول این تعریف نمی باشند .
ماده - 11 - وسایل حفاظتی به هر نوع وسیله ای اطلاق میشود که با کاربرد آن بتوان هنگام کار از خطر تماس سموم دفع آفات نباتی با بدن و یا ورود آن به بدن کاست و یا از آن ممانعت به عمل آورد نظیر کلاه عینک دستکش ماسک چکمه لباس های غیر قابل نفوذ آب و غیره .
ماده - 12 - روش های حفاظتی به روش هایی گفته میشود که با رعایت آن بتوان خطر ورود سموم دفع آفات نباتی را به بدن در حین مصرف تقلیل داد . مانند حرکت در جهت پشت بباد در موقع محلولپاشی یا تنظیم ارتفاع پرواز در سمپاشهای هوایی و نظایر آن .
ماده - 13 - مسمومیت عبارتست از اختلالات موقتی یا دائمی فیزیولوژیک و بیوشیمیک که در نتیجه ورود سم به بدن از یک راه خاص یا راه های مختلف بوجود می آید .
ماده - 14 - کمک های اولیه عبارتست از اقدامات سنجیده ای است که به محض مشاهده علائم و آثار مسمومیت با استفاده از وسایل یا مواد و یا روش های خاص برحسب مورد برای تقلیل خطر تا رسیدن پزشک باید توسط افراد آگاه در مورد شخص مسموم به عمل آید .
فصل - سوم - وظایف کارفرما
ماده - 15 - تهیه انبارسهم متناسب با نوع سم و مقدار آن و شرایط نگاهداری با توجه به آب و هوای منطقه به عهده کارفرما میباشد .
تبصره - 1 - انبار سم باید خشک و خنک و قابل تهویه و دور از دسترس اطفال و حیوانات و اشخاص غیر مجاز و جدا از محل نگاهداری مواد غذایی انسان و دام بذر و سایر مواد کشاورزی باشد .
تبصره - 2 - در صورتی که سموم مورد مصرف به مقداری باشد که بتوان آن را در قفسه یا جعبه چوبی و یا فلزی قفل دار در جای مناسبی قرارداد قفسه یا جعبه مذکور به منزله انبار سم تلقی میشود و باید روی آن و یا روی درب انبار سم علامت خطر مناسب یا تابلوئی برای آگاهی دادن و رعایت احتیاطات لازم نصب گردد .
تبصره - 3 - در صورت نگاهداری سموم قابل احتراق تامین تسهیلات آتش نشانی متناسب با مقدار و حجم انبار ضروری است .
ماده - 16 - تامین سم یا سموم مورد مصرف به مقادیر موردنیاز با توجه به توصیه های سازمان حفظ نبات وزارت کشاورزی دربسته بندی های مصوبه به عهده کارفرما است .
ماده - 17 - تامین وسایل مخصوص آماده کردن سم مناسب با نوع سم و روش سمپاشی و حجم کار به عهده کارفرما میباشد .
تبصره - 1 - وسایل مذکور در فوق باید کاملا سالم و بدون عیب بوده و در خلال کار نیز مرتبا از طرف کارفرما مورد بازدید قرار گیرد تا در صورت مشاهده بروز نسبت به رفع نقص یا تعویض وسیله معیوب اقدام نماید .
ماده - 18 - تامین وسایل سمپاشی از نظر نوع و تعداد آن متناسب با نوع سم روش سمپاشی حجم و نوع کار سمپاشی به عهده کارفرما میباشد .
تبصره - 1 - منظور از نوع وسایل سمپاشی عبارتست از انواع سمپاشهائی که در ماده 8 این آیین نامه به آن اشاره شده است .
تبصره - 2 - منظور از نوع سم شکل فیزیکی آن در موقع مصرف مانند امولسیون پودر قابل تعلیق در آب سوسپانسیون گرانول قرص و حبه گاز و نظایر آن میباشد .
تبصره - 3 - منظور از روش سمپاشی به صورت عادی ( ) یا حجم کم ( V . L ) و یا حجم خیلی کم ( LANOITNEVNOCV . L . U ) و همچنین سمپاشی بوته های کوتاه یا درخت های بلند و یا سطوح اماکن کشاورزی .
تبصره - 4 - وسایل سمپاشی باید کاملا سالم و بدون عیب بوده و در خلال کار نیز مرتبا از طرف کارفرما مورد بازدید قرار گیرد تا در صورت مشاهده بروز نقص نسبت به رفع نقص یا تعویض وسیله معیوب اقدام نماید .
ماده - 19 - تامین وسایل حفاظتی مندرج در ماده 11 متناسب با نوع سم و روش سمپاشی به عهده کارفرما میباشد .
تبصره - 1 - وسایل حفاظتی باید سالم و بدون عیب و نقص بوده و مرتبا مورد بازبینی قرار گیرد تا در صورت بروز عیب و نقص و یا بی اثر شدن مواد عمل کننده موجود در قوطی فیلتر ماسک ها نسبت به رفع نقص یا تعویض آن اقدام شود .
ماده - 20 - تهیه و نصب علائم خطر برای توجه اشخاص متناسب با نوع سم و طبق توصیه های سازمان حفظ نباتات در مزارع و باغات و اماکن کشاورزی که سمپاشی میشوند به عهده کارفرما میباشد .
تبصره - 1 - علائم فوق باید قبل از سمپاشی نصب و پس از رفع خطر برداشته شود .
تبصره - 2 - تعداد علائم خطر باید متناسب با وسعت مزرعه یا باغ یا مکان کشاورزی سمپاشی شده باشد و در جاهائی نصب شود که توجه اشخاص را از زوایای مختلف جلب نماید .
ماده - 21 - تامین وسایل و مواد برای کمک های اولیه و همچنین حصول اطلاع از روش های مربوط به این کمک ها و نحوه معالجات مندرج در برچسب سم متناسب با نوع سمی که مصرف میشود به عهده کارفرما میباشد .
تبصره - 1 - کارفرما مکلف است نام و نشانی و شماره تلفن نزدیک ترین پزشک یا درمانگاه به محل سمپاشی را قبل از شروع سمپاشی بدست آورده و در طول مدت سمپاشی همراه داشته باشد تا در صورت لزوم برای برقراری تماس سریع از آن استفاده نماید .
تبصره - 2 - تامین امکانات حل مسموم به نزدیک ترین درمانگاه یا پزشک و یا آوردن پزشک به بالین مسموم به عهده کارفرما میباشد .
تبصره - 3 - دادن اطلاعات لازم در مورد مشخصات سم مصرفی و علایم مسمومیت و کمک های اولیه و پادزهر مندرج در برچسب سم به پزشک معالج در صورت ضرورت به عهده کارفرما است .
ماده - 22 - تامین دسترسی به پزشک برای انجام مقاصد زیر به عهده کارفرما میباشد .
بند - 1 - انجام معاینه کارگران کشاورزی سم پاش قبل از شروع به کار سمپاشی جهت صدور گواهی سلامت آنان برای انجام کارسمپاشی طبق مفاد ماده 90 قانون تامین اجتماعی و تبصره 1 ماده 24 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات .
بند - 2 - انجام معاینه کارگران کشاورزی سم پاش در صورت ادامه کار سمپاشی بیش از سه ماه متوالی و صدور گواهی لازم جهت ادامه کار آنان طبق مفاد تبصره 2 ماده 24 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نبات .
بند - 3 - معاینه و معالجه کارگران کشاورزی سم پاش در صورت بروز علائم مسمومیت در خلال کار طبق مفاد تبصره 3 ماده 24 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات .
بند - 4 - انجام معاینه کارگران کشاورزی سم پاش که به علت مسمومیت تحت معالجه بوده اند جهت صدور گواهی لازم برای شروع مجدد کار سمپاشی طبق مفاد تبصره 3 ماده 24 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات .
تبصره - 1 - در صورتی که کارگران کشاورزی سم پاش بیمه نباشند یا دسترسی به درمانگاه ها و ادارات بهداری دولتی میسر نباشد و به علت بروز مسمومیت مراجعه به پزشک خصوصی ضرورت پیدا کند هزینه خدمات درمانی موردنیاز به عهده کارفرما خواهد بود .
ماده - 23 - کارفرما مکلف است قبل از شروع عملیات سمپاشی آموزش های لازم را به کارگران کشاورزی سم پاش بدهد . آموزشهائی که باید به کارگران کشاورزی سم پاش داده شود شامل موارد زیر میباشد .
بند - 1 - درجه سمیت سم مورد عمل .
بند - 2 - راه های نفوذ سم مورد عمل به بدن همراه با توضیح بیشتر درباره راه نفوذی که باعث خطرات بیشتری میشود .
بند - 3 - طرز آماده کردن سم مورد عمل طرز استفاده از سم پاش روش یا روش های صحیح سمپاشی با سم مورد عمل نحوه شستشو و نظافت وسایل آماده کردن سم و وسایل سمپاشی و وسایل حفاظتی در خاتمه کار هر روز .
بند - 4 - نحوه استفاده از وسایل حفاظتی و ضرورت استغاده صحیح از آن .
بند - 5 - احتیاطاتی که باید از ابتدای باز کردن بسته های سم تا انتهای عمل سمپاشی برای جلوگیری از خطر مسمومیت رعایت شود .
بند - 6 - علائمی که در صورت بروز مسمومیت ممکن است در شخص مسموم ظاهر شود .
بند - 7 - اقداماتی که باید به عنوان کمک های اولیه در صورت مشاهده علایم مسمومیت در مورد شخص مسموم به عمل آید .
تبصره - 1 - سطح این آموزش ها باید حداقل در حد مطالب مندرج در مطالب مندرج در برچسب مصوب سم مورد عمل باشد . از نشریات سازمان حفظ نباتات نیز میتوان در زمینه های فوق برای آموزش بیشتر استفاده نمود .
تبصره - 2 - کارفرما میتواند در صورت نیاز و امکان علاوه بر آموزش شفاهی یک نسخه کتبی از مفاد مطالبی که آموزش داده نیز به هر کارگر کشاورزی سم پاش بدهد .
ماده - 24 - کارفرما مکلف است در طول مدت سمپاشی بر کلیه عملیات سمپاشی نظارت نماید برای انجام این نظارت لازمست کارفرما در طول مدت سمپاشی برای مراجعات ضروری یک نسخه از این آیین نامه و یک نسخه از برچسب سم مورد عمل و در صورت امکان سایر نشریات مربوط به آن را همراه داشته باشد . هدف از این نظارت موارد زیر میباشد .
بند - 1 - حصول اطمینان از سالم و قابل استفاده بودن وسایل آماده کردن سم و وسایل سمپاشی و وسایل حفاظتی .
بند - 2 - حصول اطمینان از آماده کردن صحیح سم و رعایت روش صحیح سمپاشی و استفاده صحیح از وسایل حفاظتی .
بند - 3 - حصول اطمینان از نظارت و شستشوی وسایل آماده کردن سم و وسایل سمپاشی حفاظتی در خاتمه کار هر روز .
بند - 4 - حصول اطمینان از دفن ظروف سم در جای صحیح یا از بین بردن آن به نحو صحیح و ریختن آب شستشوی وسایل آماده کردن سم وسایل سمپاشی در جایی که ایجاد خطر نکند .
بند - 5 - اطمینان از سلامت کارگران سم پاش در طول مدت سمپاشی و انجام به موقع کمک های اولیه و مراجعه فوری به پزشک در صورت بروز مسمومیت .
فصل - چهارم - وظایف کارگر کشاورزی سم پاش
ماده - 25 - کارگر کشاورزی سم پاش مکلف است به آموزش هایی که توسط کارفرما داده میشود توجه نماید و اگر مطالب آموزش داده شده را به طور کامل و صحیح درک نکند و یا در نحوه اجرای آن ابهام داشته باشد باید درباره آن سئوال کرده و تا روشن شدن مطلب و رفع ابهام موضوع را پیگیری نماید .
ماده - 26 - کارگر کشاورزی سم پاش مکلف است برای آماده نمودن سم مطابق آموزش های داده شده عمل نماید .
ماده - 27 - کارگر کشاورزی سم پاش باید عمل سمپاشی را به ترتیبی که آموزش داده شده انجام دهد .
ماده - 28 - کارگر کشاورزی سم پاش باید از وسایل حفاظتی به ترتیبی که آموزش داده شده است استفاده نماید .
ماده - 29 - کارگر کشاورزی سم پاش باید وسایل آماده کردن سم و وسایل سمپاشی و وسایل حفاظتی را پس از خاتمه کار هر روز طبق آموزش هایی که داده شده شستشو و نظافت نموده و هر کدام را در جای مخصوص خود قرار دهد و پس از آن نسبت به شستشو و نظافت و تعویض لباس خود اقدام نماید .
ماده - 30 - کارگر کشاورزی سم پاش مکلف است به محض بروز هرگونه نقص یا خرابی در هر یک از وسایل آماده کردن سم یا وسایل سمپاشی و یا وسایل حفاظتی فورا مراتب را برای نقص و خرابی به کارفرما اطلاع دهد .
ماده - 31 - کارگر کشاورزی سم پاش مکلف است به محض مشاهده علائم مسمومیت در خو دو یا هر یک از کارگران کشاورزی سم پاش دیگر ضمن اطلاع فوری به کارفرما جهت تامین معالجات پزشکی نسبت به انجام کمک های اولیه ای که آموزش آن را دیده است اقدام نماید .
ماده - 32 - کارگر کشاورزی سم پاش باید کلیه احتیاطاتی را که به او آموزش داده شده از ابتدای شروع کار هر روز تا شستشو و نظافت شخص خود پس از خاتمه کار هر روز رعایت نماید .
ماده - 33 - این آیین نامه که مشتمل بر مقدمه 4 فصل 33 ماده 16 بند 18 تبصره و یک پیوست میباشد به استناد ماده 30 و بند یک ماده 32 قانون کار کشاورزی تدوین و در جلسه مورخ 3/3/1363 به تصویب نهائی شورای عالی کار کشاورزی رسید و قابل اجرا است .
ضمائم - 1 - شورای عالی کار کشاورزی پیوست متن قوانین و آیین نامه های مورد اشاره ماده 30 قانون کار کشاورزی وزارت کار و امور مکلف است آیین نامه های مربوط به حفاظت فنی و بهداشت کار در کشاورزی را تهیه و برای تصویب به شورای عالی کار کشاورزی پیشنهاد نماید . ماده 32 قانون کشاورزی وضایف شورای عالی کار کشاورزی عبارت است از : 1- تصویب آیین نامه های مربوط به کار کشاورزی که از طرف وزارت کار و امور اجتماعی پیشنهاد میشود . ماده 1 قانون کار کشاورزی کارگر کشاورزی از لحاظ این قانون کسی است که به هر عنوان به موجب قرارداد کتبی یا شفاهی با کارفرما یا نماینده او تعهد نماید در مقابل دریافت حقوق یا مزد به یک یا چند شغل از مشاغل کشاورزی اشتغال داشته و کار نماید . ماده 2- قانون کار کشاورزی مشاغل کشاورزی عبارتند از : کلیه کار های مربوط به کاشت داشت برداشت و آبیاری . ماده 21- آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات شرکت های خصوصی دفع آفات موسساتی هستند که مبارزه با هرگونه آفات و همچنین فومیگاسیون و ضد عفونی فرآورده های نباتی در صحرا مزارع باغات انبار ها کارگاه ها و اماکن و اصطبل ها اقدام می نمایند . ماده 90- قانون تامین اجتماعی افراد شاغل در کارگاه ها باید قابلیت و استعداد جسمانی متناسب با کار های مرجوع داشته باشند بدین منظور کارفرمایان مکلفند قبل از به کارگماردن آن ها ترتیب معاینه پزشکی آن ها را بدهند . در صورتی که پس از استخدام مشمولین قانون معلوم شود که نامبردگان در حین استخدام قابلیت استخدام در کار مرجوع را نداشته و کارفرما در معاینه پزشکی آن ها تعلق کرده است و در نتیجه بیمه شده دچار حادثه شده و یا بیماریش شدت یافته سازمان تامین خدمات درمانی و این سازمان مقررات این قانون را درباره بیمه شده اجرا و هزینه های مربوطه را از کارفرما طبق ماده 50 این قانون مطالبه و وصول خواهند نمود . تبصره 1 ماده 24 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات موسسات و شرکت های دفع آفات در موقع استخدام و به کارگماردن کارگران باید گواهی بهداری محل را که موید دارا بودن صلاحیت جسمانی لازم باشد مطالبه نمایند . تبصره 2 ماده 24 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات موسسات مذکور موظفند کارگران خود را که در امر سمپاشی و یا ضد عفونی دخالت دارند در فصل کار لااقل هر سه ماه یک بار جهت معاینه پزشکی به بهداری محل معرفی نمایند و گواهی صلاحیت جسمانی را از نظر بهداشتی برای آنان اخذ نمایند . تبصره 3 ماده 24 آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات شرکت های مذکور موظفند در صورت بروز اولین علائم و آثار مسمومیت فورا مسموم را به نزدیک ترین بهداری یا پزشک رسانیده و مراتب را ضمن تعیین نوع و ترکیب سموم و علل و نحوه مسمومیت به بهداری محل اطلاع دهند تا موقعی که اداره بهداری و یا پزشک معالج شروع به کار کارگر معالجه شده را تجویز ننموده است حق به کارگماردن او را نخواهند داشت ولی حقوق کارگر مسموم تا پایان معالجه از طرف کارفرما باید پرداخت گردد .