وب سایت حقوقی ماتیکان


آیین نامه اجرایی قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه

ماده - 1 - تعاریف و اصلاحات :
- بند - 1 - مصلحت وقف : تامین نظر واقف و منابع موقوف علیهم با رعایت غبطه موقوفه .
- بند - 2 - متصرف : حسب مورد زارعان صاحب نسق یا قایم مقام قانونی آنان مالکان اعیان و اشخاصی که به گونه ای عرصه و یا عرصه و اعیان موقوفه تبدیل یا فروخته شده را در ید و اختیار دارند .
- بند - 3 - حقوق مکتسب متصرف : هر نوع حقی که برای متصرف تحت شرایط قانونی معینی حاصل شده باشد از قبیل مالکیت اعیان , تحجیر , حقوق کسب و پیشه , حق نسق زارعانه , حفر چاه , غرس اشجار و مانند آن .
- بند - 4 - مجوز شرعی : مجوزی است که براساس ضوابط شرع مقدس اسلام در مورد تبدیل یا فروش اموال موقوفه توسط مجتهد جامع الشرایط صادر شده باشد .
- بند - 5 - زارع صاحب نسق : کسی است که مالک زمین نیست و با دارا بودن یک یا چند عامل زراعتی شخصا یا با کمک خانواده خود در اراضی موقوفه زراعت مینماید و مقداری از محصول را به صورت نقدی یا جنسی به عنوان اجاره بها به موقوفه می دهد و نسق مورد زراعت وی مشمول قوانین اصلاحات ارضی بوده است .
- بند - 6 - زراعت : تولید محصول به وسیله عملیات زراعتی یا باغداری .
- بند - 7 - مرتع : زمینی است اعم از کوه و دامنه یا زمینی مسطح که در آن نباتات علوفه بطور طبیعی روییده و در هر هکتار آن حداقل تعلیف سه راس گوسفند یا معادن آن از انواع دام های دیگر در یک فصل امکانپذیر باشد .
- بند - 8 - بیشه یا قلمستان : زمینی است که در آن درختان غیر مثمر بوسیله اشخاص غرس شده و تعداد درخت در هر هکتار آن از هزار اصله تجاوز نماید .
- بند - 9 - باغ : زمینی است که در آن درختان مثمر یا مو بوسیله اشخاص غرس شده و عرفا باغ شناخته شود .
ماده - 2 - ادارات اوقاف و امور خیریه و متولیان موقوفات : مکلفند با توجه به سوابق ثبتی موقوفات عامه ای را که به فروش رسیده یا به صورتی به ملکیت اشخاص درآمده باشد صورت برداری با مستندات و دلایل به سازمان اوقاف و امور خیریه ارسال نمایند . سازمان اوقاف و امور خیریه موضوع را به کمیسیونی مرکب از فقهای صاحب نظر که با انتخاب وزیر نماینده ولی فقیه در سازمان یاد شده تشکیل میشود ارجاع میکند کمیسیون مذکور نظر خود را در مورد جواز شرعی فروش یا تبدیل رقابت اعلام مینماید . در صورتی که تبدیل و فروش رقبه موقوفه به نظر کمیسیون با مجوز شرعی انجام شده باشد معامله تایید میشود و در غیر اینصورت نظر نماینده ولی فقیه و سرپرست سازمان اوقاف و امور خیریه دایر بر بطلان سند فروش یا تبدیل موقوفه به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اعلام میشود تا ادارات ثبت نسبت به بطلال سند در سوابق ثبتی و دفاتر مربوط ثبت و صدور سند جدید بنام موقوفه اقدام نمایند .
ماده - 3 - پس از ابطال انتقالات بعد از وقف : اداره اوقاف و امور خیریه یا متولی با رعایت تبصره (4) ماده واحده قانون ابطال اسناد و فروش رقبات آب و اراضی موقوفه متصرف را برای تنظیم سند اجاره دعوت مینماید و در صورتی ظرف سی (30) روز از تاریخ ابلاغ نظریه اوقاف برای تنظیم سند اجاره مراجعه ننماید به شرح زیر اقدام خواهند نمود :
- بند - 1 - از متصرف قبلی با رعایت حقوق مکتسب او خلع ید شده و موقوفه با در نظر گرفتن صرفه و صلاح وقف به داوطلبان دیگر اجازه داده خواهد شد .
- بند - 2 - در صورتی که در مورد میزان حقوق مکتسب قبلی بین او و اداره اوقاف و امور خیریه یا متولی اختلافی به وجود آید از طریق مراجع قضایی تعیین تکلیف خواهد شد . دادگاه ها اینگونه موارد را خارج از نوبت رسیدگی و به صدور حکم مبادرات می نمایند .
ماده - 4 - موقوفات مشمول این آیین نامه که به نحوی از انحا در رهن یا وثیقه یا تامین و بازداشت اشخاص ثالث قرار گرفته به تبع ابطال اسناد مالکیت آزاد خواهد شد . ادارات اوقاف هنگام تنظیم سند اجاره با استعلام از اداره ثبت محل مراتب را به اطلاع اشخاص ذی نفع خواهند رساند تا نسبت به استیفای حقوق خود از سایر اموال متعهد اقدام نمایند .
ماده - 5 - در مورد موقوفات مزروعی مشمول قانون اجازه تبدیل به احسن و واگذاری دهات و مزارع موقوفه عام مصوب 1350 و سایر مراحل اصلاحات اراضی به ترتیب زیر عمل خواهد شد :
- بند - الف - در صورتی که موقوفات یاد شده به دولت ( وزارت کشاورزی ) واگذار شده ولی تاکنون اسناد فروش آن به زارعان تنظیم نشده نمایندگان اداره اوقاف و امور خیریه و اداره کشاورزی محل و متولیان مربوط در دفترخانه اسناد رسمی حاظر و بطلال سند را در دفاتر و هامش سند قید و به وسیله دفترخانه یاد شده موضوع به اداره ثبت محل برای اصلاح اسناد اعلام خواهد شد .
- بند - ب - هرگاه موقوفه مزروعی پس از انتقال به دولت با تنظیم سند رسمی به زارعان مربوط واگذار شده باشد ادارات اوقاف و امور خیریه متولیان صورت مشخصات و مستندات مربوط به اینگونه موقوفات مزروعی را به اداره ثبت محل ارسال و ادارات ثبت مکلفند انتقالات یاد شده را کان لم یکن تلقی و پس از اصلاح دفاتر و سوابق ثبتی نسبت به صدور اسناد مالکیت به نام موقوفه اقدام و مراتب را به دفاتر اسناد رسمی اعلام کنند .
ماده - 6 - پس از انجام موارد مندرج در بند های الف و به ماده (5) ادارات اوقاف نسبت به موقوفات تصرف شده و متولیان نسبت به موقوفات تحت تولیت خود مطابق مفاد این آیین نامه با متصرفان و زارعان سند اجاره تنظیم خواهند نمود . مبلغ اجاره بها متناسب با مورد اجاره بها متناسب با مورد اجاره طبق نظر کارشناس یا خبره محلی تعیین خواهد شد .
- تبصره - 1 - چنانچه بعضی از زارعان صاحب نسق به علت فوت یا انتقال یا بنا به علل دیگری در حال حاضر در اراضی یاد شده زراعت ننمایند با وراث قانونی یا متصرفان فعلی رقبه قرارداد اجاره تنظیم خواهد شد . در تنظیم اسناد اجاره با اینگونه متصرفان مفاد (3) از ماده (1) این آیین نامه مجری خواهد بود .
- تبصره - 2 - اگر زارعان صاحب نسق در اینگونه اراضی چاه حفر نموده باشند . موقوفه در صورت امکان نسبت به خرید آن اقدام مینماید و در اینصورت اجاره بهای زمین براساس اراضی آبی تعیین خواهد شد در غیر اینصورت کارشناس یا خبره محلی در موقع تعیین اجاره بها موضوع مالکیت چاه و عرف محل را ملحوظ خواهد داشت .
- تبصره - 3 - در صورتی که زارعان صاحب نسق بخشی از زراعی خود یا تمامی آن را به باغ قلمستان و بیشه تبدیل نمود باشند اداره اوقاف یا متولی بایستی با توجه به تعاربف ذکر شده در ماده (1) این آیین نامه نسبت به عرصه با آنان سند اجاره تنظیم نمایند .
- تبصره - 4 - در صورتی که موقوفات مزروعی موضوع این آیین نامه در محدوده خدمات شهری قرار گرفته و کاربری زراعی آن تغییر یافته یا قابل تغییر باشد برابر ماده (15) آیین نامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه - موضوع تصویبنامه شماره 95270 مورخ 1365.2.22 - و با تایید مقامات ذی صلاح و تامین و پرداخت حقوق مکتسب زارعان صاحب نسق برای امور ساختمانی مجاز به اجاره واگذار خواهد شد .
ماده - 7 - کلیه اعیانی و مستحد ثانی که که زارعان صاحب نسقق احداث نموده باشند متعلق به زارعان آن ها خواهد بود و سند اجاره فقط نسبت به عرصه به شرط رعایت کاربری زمین با آنان تنظیم خواهد شد .
- تبصره - 1 - چنانچه در اجرای قوانین مختلف اراضی زارعان در اختیار اشخاص حقیقی یا حقوقی قرار گرفته و در اینگونه اراضی مستحدثاتی ایجاد کرده باشند مستحدثات یاد شده متعلق به اشخاص یاد شده بود و نسبت به عرصه با آنان سند اجاره تنظیم خواهد شد .
- تبصره - 2 - در صورتی که مستحد ثانی متعلق به موقوفه بوده و در اجرای قانون اجازه تبدیل به احسن و واگذاری دهات و مزاع موقوفه عام به زراعین صاحب نسق یا سایر قوانین مربوط به مراحل مختلف اصلاحات ارضی به زارعان صاحب نسق واگذار شده باشد ( نظیر منازل مسکونی زارعان و موطه مربوط به آن ) و در حال حاضر نیز قابل بهره برداری باشد حفظ و حراست آن به عهده متصرفان بوده و وجهی به عنوان اجاره بهای اینگونه رقبات ( عرصه و عیان ) با رعایت عرف محل دریافت نخواهد شد .
- تبصره - 3 - کلیه مستحدثاتی که در دهات و مزارع موقوفات توسط خوش نشین ها و یا اشخاص غیر احداث شده و با تایید معتمدان محل اعیان متعلق به آنان شناخته شده باشد سند اجاره براساس نظر کارشناس رسمی دادگستری یا خبره محلی فقط در مورد عرصه با صاحبان اعیان تنظیم خواهد شد .
ماده - 8 - تغییر کاربری زراعی و احداث هرگونه اعیانی بدون مجوز قانونی در اراضی نسق زراعی موقوفه همچنان ممنوع میباشد .
- تبصره - - - ادارات اوقاف و متولیان مکلفند صورت کلیه اعیانهای احداثی در دهات و مزارع موقوفه را تهیه و به سازمان اوقاف و امور خیریه بفرستند .
ماده - 9 - هرگونه در تشخیص زارع صاحب نسق اختلافاتی بوجود آید فرم ها و اسناد و صورتجلسات تنظیمی در اجرای قوانین اصلاحات اراضی ملاک عمل خواهد بود .
ماده - 10 - در مورد زارعان و متصرفان و صاحبان اعیانی و انتقال گیرندگان موقوفات عام موضوع ماده (5) و (9) این آیین نامه در صورت خودداری از تنظیم سند اجاره طیق ماده (3) عمل خواهد شد .
ماده - 11 - وجوه حاصل از فروش موقوفات مزروعی که در حساب شماره (5557) بانک تعاون کشاورزی تودیع شده و اهدایی دولت به موقوفه تلقی شده به نسبت دستور پرداخت های وصولی مربوط به هر موقوفه به حساب همان موقوفه منظور و واریز خواهد شد تا در صورت لزوم صرف عمران و آبادی موقوفه شود .
ماده - 12 - به منظور رسیدگی به حساب بدهی معوق زارعان از تاریخ فروش تا تاریخ تنظیم سند اجاره جدید با توجه به مفاد تبصره (1) ماده (6) این آیین نامه اجاره بها تعیین و تا میزان پرداخت های زارعان به حساب دولت با ارایه مدارک پرداخت اقساط آنان تهاتر و در صورتی که زارعان بدهکار شوند ما به التفاوت محاسبه و به صورت نقد یا اقساط از آنان وصول و به حساب موقوفه واریز خواهد شد .
ماده - 13 - کلیه مقررات این آیین نامه در مورد آب های موقوفه که عواید آن ها به مصارف عام می رسد نیز مجری است .
ماده - 14 - در مواردی که جهت موردنظر واقف تغییر یافته باشد به صورت اصلی بازگردانده میشود مگر اینکه بازگرداندن آن به وضع اول موجب عسر و حرج و قلت درآمد و امثال آن باشد که در اینصورت ابقای آن به صورت فعلی با اجازه ولی فقیه یا نماینده ایشان در سازمان اوقاف و امور خیریه بلااشکال خواهد بود .
ماده - 15 - در مورد ابلاغ نظرات کمیسیون موضوع ماده (2) و اخطارها و دعوتنامه هایی که ادارات اوقاف و امور خیریه در اجرای این آیین نامه صادر و ارسال می نمایند مقررات مربوط به ابلاغ تصمیمات شعب تحقیق اوقاف " مواد (10) و (29) و (31)" آیین نامه کیفیت تحقیق در شعب تحقیق سازمان حج و اوقاف و امور خیریه - موضوع تصویبنامه شماره 93366 مورخ 1365.10.18 - رعایت خواهد شد .
ماده - 16 - مقررات این آیین نامه شامل موقوفات آستان قدس رضوی و حضرت معصومه و حضرت احمد بن موسی علیهم السلام و سایر موقوفاتی که متولیان آن ها منصوب از طرف ولی فقیه باشند نیز میشود . متولیان و امنای این موقوفات راسا امور اجرایی را طبق ماده واحده قانون ابطال اسناد و فروش رقبات ، آب و اراضی موقوفه و این آیین نامه به عهده خواهند داشت .
- تبصره - - - متولیان موقوفات یاد شده میتوانند در تشکیل کمیسیون موضوع ماده (2) این آیین نامه تنها برای موقوفات تحت تولیت خود اقدام نمایند .
ماده - 17 - از تاریخ تصویب این آیین نامه کلیه مصوبات هیات دولت که تغایر با این آیین نامه است ملغی میباشد .