وب سایت حقوقی ماتیکان


آیین نامه علایم ایمنی در کارگاه ها

فصل - اول - اهداف ، تعاریف و کلیات
- بند - هدف - هدف از تهیه و تدوین این آیین نامه ، استانداردسازی و ساماندهی انواع علایم ایمنی در قالب تابلو های علایم و اتیکت های ایمنی در کلیه کارگاه ها و محیط های کاری میباشد ، به نحوی که در هر محلی که این علایم نصب میشوند ، معانی مشابهی را به اذهان القا نمایند . این آیین نامه نحوه طراحی ، کاربرد و استفاده از علایم ایمنی را مشخص مینماید .
- بند - دامنه شمول - دامنه کاربرد آیین نامه علایم ایمنی ، در کارگاه های مشمول قانون کار میباشد که در این مقررات سعی شده کلیه علایم ایمنی عمومی کاربردی در کارگاه ها تحت پوشش قرار گیرد تا با به کارگیری آن ها بتوان تا حد امکان خطراتی که ممکن است در محیط های کاری وجود داشته باشد را به کارگران و عموم افرادی که به نحوی در آن محیط حضور می یابند ، گوشزد نمود
- بند - تعاریف - مفاهیم و تعاریف برخی از اصطلاحات به کار رفته در متن این آیین نامه به شرح ذیل میباشد
  - بند - 1 - تابلوی علایم ایمنی : سطحی است استاندارد متشکل از کلمات ، عبارات و تصاویری برای هشدار و اعلام خطر به کارگران یا سایر افرادی که به نحوی در معرض خطرات بالقوه و بالفعل محیط کار میباشند ، یا حاوی توضیحاتی در مورد عواقب و پیامدهای حاصل از آن خطرات و یا بیانگر دستورالعمل های ایمنی به آنان در زمینه چگونگی فرار از موقعیت های خطرناک بوده که این علایم به صورت دائمی و گاهی به صورت موقت در قسمت های مختلف کارگاه و در حین پروسه های کاری نصب میشوند
  - بند - 2 - اتیکت : سطحی است استاندارد عموما از جنس مقوا ، پلاستیک یا ورق نازک فلزی که معمولا بر روی قطعه ایاز تجهیزات یا ماشین آلات چسبانیده ، آویزان و یا پرچ میشود و برای مشخص کردن و هشدار خطر موجود یا احتمال وجود شرایط خطرناک به کار میرود .
  - بند - 3 - کلمه اعلان : عبارتی است که برای جلب توجه فوری مخاطبین و کارگران به کار رفته ، در قسمت بالایی تابلوی علامت یا اتیکت درج شده و معرف ماهیت اصلی علامت مربوطه ، شدت نسبی خطر و سطح آسیب احتمالی میباشد .
  - بند - 4 - نشان ویژه یا سمبل اعلان ایمنی : یک مثلث متساوی الاضلاع که در بخش میانی آن یک علامت تعجب به کار رفته است .
  - بند - 5 - کادر اعلان خطر : کادر اصلی تابلو یا اتیکت ایمنی است که در قسمت بالای آن بوده معمولا متشکل از کلمه اعلان و سمبل اعلان ایمنی میباشد و به نحوی رنگ اصلی تابلو یا اتیکت را نیز در بر میگیرد .
  - بند - 6 - کادر پیام نوشتاری : قسمتی از تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی که با کلمات یا عباراتی کوتاه ، شرایط خطرناک خاصی را گوشزد کرده ، عواقب و پیامدهای حاصل از آن را بیان نموده یا به مخاطبان دستورالعملی را ارایه می دهد
  - بند - 7 - کادر تصویری : بخشی از تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی که متشکل از توصیف و نمایش تصویری از خطر مربوطه بوده و برای مشخص کردن شرایط خطرناک به کار میرود یا روش های اجتناب از قرارگیری در معرض خطر را به تصویر می کشد ، الزام به انجام عمل یا اقدام خاصی را بیان میکند و یا حاوی یک دستورالعمل ایمنی میباشد
  - بند - 8 - فاصله مشاهده ایمن : حداکثر فاصله ای که فرد بتواند تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی مد نظر را با دقت لازم خوانده و فرصت انجام عکس العمل مناسب و یا پیروی از پیام ایمنی موجود در آن را داشته باشد .
- بند - تقسیم بندی تابلو های علایم ایمنی - تابلوی علایم ایمنی براساس نوع پیام و به کارگیری رنگ ها به گروه های زیر تقسیم بندی میشوند :
  - بند - 1 - علایم خطر .
  - بند - 2 - علایم هشدار دهنده
  - بند - 3 - علایم احتیاط
  - بند - 4 - علایم دستورالعمل های ایمنی
  - بند - 5 - علایم آگاه کننده .
  - بند - 6 - سایر علایم کاربردی از جمله : علایم خطرات بیولوژیکی ، علایم خطرات تشعشعی ، علایم نشان دهنده جهت ، علایم ایمنی حریق ، علایم ترافیکی و راهنمایی و رانندگی و علایم خروج اضطراری .
- بند - تقسیم بندی اتیکت های ایمنی - اتیکت های ایمنی به پنج گروه اصلی زیر تقسیم بندی میشوند :
  - بند - 1 - اتیکت های خطر .
  - بند - 2 - اتیکت های احتیاط .
  - بند - 2 - اتیکت های احتیاط .
  - بند - 3 - اتیکت های هشدار دهنده .
  - بند - 4 - اتیکت های خطرات بیولوژیکی .
  - بند - 5 - اتیکت های خطرات تشعشعی .
فصل - دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحی ، ساخت و نصب تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی
- ماده - 1 - تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی ابزاری است برای پیشگیری از حوادث ، آسیبها یا بیماری های ناگهانی و غیر مترقبه برای کارگران یا افرادی که در معرض خطرات یا شرایط ، تجهیزات و عملیات خطرناک محیط های کاری قرار دارند که می بایست طبق مقررات این آیین نامه طراحی ، ساخت و نصب شده و براساس موارد زیر به کار روند
  - بند - الف - در علایم خطر باید از کلمه اعلان « خطر » در بالای علامت ایمنی استفاده شود و این علایم بایستی در مواقعی که خطر بسیار جدی افراد را تهدید میکند ، بکار میروند که بیانگر موقعیتی است که به صورت بالفعل خطرناک بوده و به طور آنی و غیر منتظره منجر به مرگ یا صدمات شدید و بسیار جدی به افراد خواهد شد . این علایم نشان دهنده یک خطر قطعی میباشد
  - بند - ب - در علایم هشدار دهنده باید از کلمه اعلان « هشدار » در بالای علامت ایمنی استفاده شود که بیانگر موقعیتی است که بصورت بالقوه خطرناک بوده و در صورت عدم اجتناب میتواند منجر به مرگ یا آسیب دیدگی جدی به افراد شود . به طور کلی هرگاه احتمال وقوع خطری ما بین سطوح « خطر » و « احتیاط » باشد ، باید علامت ایمنی « هشدار » به کار گرفته شود
  - بند - پ - در علایم احتیاط باید از کلمه اعلان « احتیاط » در بالای علامت ایمنی استفاده شود که بیانگر موقعیتی است که به صورت بالقوه خطرناک بوده و در صورت عدم پیشگیری ، ممکن است منجر به ایجاد آسیب های جزئی ، خفیف و نه چندان جدی به افراد شود .
  - بند - ت - در علایم آگاه کننده باید از کلمه اعلان « توجه » در بالای علامت استفاده شود . این علایم بایستی بیانگر خط مشی ایمنی کارگاه برای حفاظت از منابع انسانی و مادی بوده و حاوی اطلاعاتی عمومی برای افراد باشد تا دچار سردرگمی و سوءتفاهم در برخی از موقعیتها نشوند .
  - بند - ث - محتوای علایم دستورالعمل های ایمنی باید بیانگر و یادآور آموزش دستورالعمل های عمومی مرتبط با کار ایمن بوده ، روند انجام صحیح کار را به افراد گوشزد نموده و موقعیت و محل تجهیزات و ابزار ایمنی و کمک های اولیه را نشان دهد . این علایم بایستی در محل هایی که نیاز به دستورالعمل ها و پیشنهادات عمومی در ارتباط با معیار های ایمنی میباشد ، به کار گرفته شود .
  - بند - ج - نصب علایم خطرات بیولوژیکی برای نشان دادن حضور بالقوه یا بالفعل خطر مواد و عوامل زیست محیطی که قابلیت به مخاطره انداختن سلامتی افراد و شیوع بیماری های مسری را دارند وبر روی وسایل ، تجهیزات ، ظروف ، اماکن و مواد آلوده به این عوامل ، الزامی است .
  - بند - چ - نصب علایم خطرات امواج تشعشعی در موقعیت هایی که خطرات حاصل از تابش امواج ایکس ، آلفا ، بتا ، گاما و یا سایر پرتوهای یونیزان که بر سلامت بدن اثر سوء و مرگبار دارند ، وجود دارد و نیز بر روی تجهیزات ، محتویات ، محل ها و وسایل و ابزاری که با این پرتوها آلوده شده اند ، ضروری است
  - بند - خ - علایم نشان دهنده جهت مجزای از علایم راهنمایی و رانندگی بوده و باید برای نشان دادن جهت مکان های مختلف در کارگاه به کار روند
  - بند - خ - علایم ایمنی حریق باید حاوی اطلاعاتی مربوط به امکانات و تجهیزات اطفای حریق ، نحوه کاربرد آن ها در مواقع لزوم و راه های خروج اضطراری در زمان وقوع آتش سوزی باشند . در صورت استفاده از کلمه « حریق » به عنوان کلمه اعلان ، بایستی در قسمت بالای تابلو به کار رود . علایم ایمنی حریق شامل علایم ترکیبی که کلمه اعلان آن ها یکی از عبارات خطر ، هشدار ، احتیاط ، توجه و یا سایر کلمات اعلان خطر ، به همراه عبارات یا اشکال ایمنی مربوط به پیشگیری از آتش سوزی و حریق در پایین کادر اصلی میباشد ، میشود .
  - بند - د - علایم ترافیکی و راهنمایی و رانندگی بایستی در کارگاه هایی که در آن ها وسایل نقلیه جابجا میشوند ( طبق ضوابط مربوط به مقررات راهنمایی و رانندگی )، برای جابجایی ایمن این وسایل و حفظ سلامتی افراد پیاده رو در تمامی محلهای موردنیاز استفاده شوند .
  - بند - ذ - علایم خروج اضطراری باید به منظور راهنمایی و خروج سریع افراد در هنگام وقوع سوانح و حوادث در کارگاه ها به سمت مکان های منتهی به مسیرها و درب های خروج اضطراری از محل وقوع حادثه به کار روند
  - تبصره - 1 - کاربرد اتیکت های ایمنی پنج گانه مذکور در فصل اول مشابه علایم ایمنی هم نامشان میباشد
  - تبصره - 2 - استفاده از هر یک از علایم فوق الذکر به جای دیگری ممنوع میباشد
- ماده - 2 - رنگ های به کار رفته در یک علامت ایمنی ، معرف ماهیت اصلی علامت مربوطه و شدت و نوع خطری که افراد در معرض آن هستند ، بوده و بایستی هر یک از رنگ های مشخص شده زیر به عنوان رنگ اصلی در تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی مربوطه به کار روند :
  - بند - الف - قرمز : به عنوان رنگ اصلی برای مشخص کردن تابلوی علایم و اتیکت های خطر و نیز در مواقع لزوم به عنوان رنگ زمینه علایم ایمنی حریق .
  - بند - ب - نارنجی : به عنوان رنگ اصلی برای مشخص کردن تابلوی علایم و اتیکت های هشدار دهنده و نیز علایم ایمنی خطرات بیولوژیکی .
  - بند - پ - رد : به عنوان رنگ اصلی برای مشخص کردن تابلو های علایم و اتیکت های احتیاط .
  - بند - ت - سبز : به عنوان رنگ اصلی در علایم دستورالعمل های ایمنی ، علایم مربوط به نشان دادن محل تجهیزات و امکانات کمک های اولیه و علایم نشان دهنده جهت خروج اضطراری .
  - بند - ث - آبی : به عنوان رنگ اصلی در علایم آگاه کننده .
  - بند - ج - ارغوانی : برای مشخص کردن علایم خطرات تشعشعی و تابشی
  - تبصره - 1 - در مواردی که در قسمت کادر تصویری علایم ایمنی فوق الذکر از اشکال هندسی دایره و مثلث با رنگ های قرمز ، آبی و زرد استفاده میشود ( که ممکن است در برخی مواقع رنگ آن ها با رنگ اصلی تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی هم تفاوت داشته باشد )، در اینصورت :
    - بند - الف - اگر ممنوعیت از انجام عملی مد نظر باشد بایستی نشانه تصویری عمل مربوطه به رنگ سیاه روی یک دایره با زمینه سفید و حاشیه و خط مورب ( از چپ به راست ) به رنگ قرمز استفاده شود .
    - بند - ب - اگر الزام به انجام عملی مد نظر باشد بایستی نشانه تصویری عمل مربوطه به رنگ سفید روی یک دایره با زمینه آبی به کار گرفته شود .
    - بند - ب - اگر الزام به انجام عملی مد نظر باشد بایستی نشانه تصویری عمل مربوطه به رنگ سفید روی یک دایره با زمینه آبی به کار گرفته شود .
    - بند - ج - در صورت نشان دادن وجود یک خطر خاص بایستی نشانه تصویری خطر مربوطه به رنگ سیاه روی یک مثلث با زمینه زرد و حاشیه سیاه استفاده شود
- بخش - 1 - مقررات مربوط به نحوه طراحی تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی
  - ماده - 3 - تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی باید حاوی اطلاعات دقیق ، کافی و آموزنده بوده و به راحتی قابل درک باشد . همچنین لازم است کلمه اعلان و کلمات و عبارات کادر پیام نوشتاری به زبان فارسی باشد
    - تبصره - 1 - در صورت لزوم استفاده از زبان و خط بیگانه بسته به تشخیص مسئولین اجرای این مقررات خواهد بود ، لیکن رعایت اولویت خط فارسی بر خط بیگانه در کلیه تابلو های علایم ایمنی الزامی است .
  - ماده - 4 - پیام نوشتاری روی تابلو های علایم و اتیکت های ایمنی باید بیانگر محتوای علامت ایمنی و حتی الامکان کوتاه و مختصر و فقط حاوی جزئیات ضروری بوده و از چند کلمه محدود و کلیدی نیز تجاوز نکند . این پیام بایستی ساده ، گویا ، صریح و روشن بوده ، به آسانی قابل خواندن باشد و به سهولت و به موقع به مخاطبین منتقل گردد
    - تبصره - 1 - عبارات کادر پیام نوشتاری علایم ایمنی باید حتی الامکان معرف و بیانگر پیشنهادات و راهکارهایی با جملات مثبت باشد تا جملات منفی
  - ماده - 5 - دوباره نویسی و تکرار مطالب کادر نوشتاری تابلوی علایم ایمنی ممنوع است
  - ماده - 6 - به جهت اینکه ممکن است در برخی مواقع کارگران یا افرادی که در معرض خطرات قرار می گیرند بیسواد بوده و یا با زبان کاربردی بر روی علایم آشنایی نداشته باشند ، استفاده از تصاویر در کنار متون و کلمات الزامی است ، مگر در مواردی که به تشخیص مسئولین مربوطه ، ضرورتی در به کارگیری تصویر وجود نداشته باشد .
  - ماده - 7 - تصاویر به کار رفته باید به شکل ساده ، قابل درک و سازگار با بقیه قسمت های تابلوی علامت یا اتیکت رسم شوند .
    - تبصره - 1 - به منظور درک بهتر علایم و اتیکت ها باید حتی الامکان اشکال گرافیکی مشابه بدن و دست و پای انسان ، اشیا ، قسمت هایی از ماشین آلات و یا شمای کلی ماشین مربوطه را به کاربرد
    - تبصره - 2 - در نمایش تصویری بخشی از بدن انسان ، باید حتی المقدور عضو یا اعضایی که در معرض خطر بوده یا درگیر انجام کار و یا خطر خاصی میباشند ، نشان داده شوند
  - ماده - 8 - در تمامی مواردی که لازم است در یک علامت ایمنی بیش از یک تصویر انسانی به کار برده شود ، برای تمرکز بر روی تصویری که در موقعیت خطرناکتری میباشد و به منظور جلب توجه مخاطبین ، باید آن را به صورت توپر ترسیم نمود
    - تبصره - 1 - برای ترسیم فردی که حضور وی برای تکمیل تصویر ضروری بوده ولی مستقیما با خطر سر و کار ندارد ، باید از همان فرمت توخالی استفاده شود
    - تبصره - 2 - در مواقعی که هر دو تصویر انسانی به کار رفته در علامت ایمنی در معرض خطرات یکسانی میباشند ، باید با استفاده از تصاویر گرافیکی مناسب به گونه ای آن ها را طراحی نمود که قابل تمیز و تشخیص از یکدیگر باشند
  - ماده - 9 - برای نمایش ماشین آلات یا اجزای آن ها به منظور نشان دادن کامل جزئیات گرافیکی باید از تصاویر توخالی استفاده کرد ، به خصوص در مواقعی که نمایی از تصویر انسانی در مجاورت ماشین آلات رسم شده باشد . همچنین برای نشان دادن اهمیت بیشتر یک جزء و یا برجسته نمودن خطرات خاص آن ، باید در طراحی ماشین ، جزء مد نظر را با خطوط ضخیم تری نسبت به بقیه خطوط ترسیم نمود
  - ماده - 10 - در مواقعی که یک خطر کلی توسط ماشین آلات موجود میباشد و یا کل بدن در معرض خطر خاصی قرار میگیرد ، لازم است کلیات ماشین مربوطه یا شمای کلی بدن انسان به تصویر کشیده شود . در سایر موارد ، در نمایش تصویری بدن انسان و ماشین آلات باید تا حد ممکن وارد جزئیات گردید تا مخاطبان بتوانند عضو در معرض خطر در بدن انسان و یا جزء تولید کننده خطر در ماشین آلات را به سهولت تشخیص دهند ، به خصوص در مواردی که نمایش کلی ماشین آلات یا شمای بدن انسان به وضوح بیانگر موقعیت و طبیعت خطر مربوطه نباشد
  - ماده - 11 - در کلیه علایم و اتیکت های ایمنی باید از توضیح متنی در قسمت کادر پیام نوشتاری استفاده شود ، مگر اینکه تصویر به کار رفته به اندازه کافی گویا و بیانگر خطر و یا پیام مربوطه باشد . در هر صورت عبارات توضیحی ارایه شده بر روی تابلوی علایم و اتیکت ها بایستی در کادری جداگانه قرار گیرد ، به گونه ای که روی سمبل و نشانه تصویری را نپوشاند
  - ماده - 12 - در طراحی تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی بایستی سعی شود هر تصویر نشان دهنده یک خطر بوده و از اشاره به چند خطر در قالب یک تصویر اجتناب گردد ، مگر در مواردی که خطرات ، بسیار مشابه و در ارتباط با یکدیگر باشند
- بخش - 2 - مقررات مربوط به نحوه ساخت تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی
  - ماده - 13 - کلیه تابلو های علایم ایمنی ، بایستی دارای گوشه های گرد و ضخیم بوده و فاقد لبه های تیز ، تراشه ، گره و یا سایر برآمدگی های برنده باشند
  - ماده - 14 - تابلوی علایم ایمنی باید در مقابل ضربه مقاوم بوده و جنس آن ها و روکشهایشان به گونه ای باشد که طبیعتا طول عمر و ماندگاری بالایی داشته باشد
  - ماده - 15 - پایه های نگهدارنده به کار رفته برای نصب تابلو ها باید از جنسی بادوام ساخته شده و جهت جلوگیری از هرگونه خطر سقوط از استحکام لازم برخوردار بوده و در مقابل نیرو های وارده استاتیکی و دینامیکی احتمالی دارای مقاومت لازم باشد
    - تبصره - 1 - در مور تابلو های موقت ، الزامی به استفاده از مصالح مقاوم نیست ، اما رعایت نکات ایمنی ضروری میباشد .
  - ماده - 16 - تهیه تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی بر روی سطوح شیشه ای و یا سایر سطوح شکننده ممنوع است مگر آن که از جنس شیشه های نشکن بوده یا دارای شبکه محافظ داخلی باشند
  - ماده - 17 - استفاده از مصالح قابل احتراق مانند چوب ، کاغذ و پلاستیک های با قابلیت اشتعال سریع ، در ساخت تابلو های ایمنی دارای ادوات الکتریکی ممنوع بوده و سیم ها و تجهیزات مربوطه باید دارای روکش و عایق مناسب باشند
  - ماده - 18 - طول و عرض تابلوی علایم ایمنی بایستی با هم متناسب بوده و در ضمن اندازه آن ها با در نظر گرفتن فاصله مشاهده ایمن و متناسب با موقعیت ماشین آلات ، ابزار ، تجهیزات و سایر وسایل کاربردی در کارگاه باشد
  - ماده - 19 - استفاده از تابلو ها و اتیکت های عمودی نسبت به نمونه های افقی آن ارجحیت دارد ، اگر چه به کارگیری نمونه های افقی نیز در صورت اقتضای شرایط قابل قبول میباشد
- بخش - 3 - مقررات مربوط به نحوه نصب تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی
  - ماده - 20 - کلیه تابلو های علایم ایمنی بایستی به نحو مطمئن در محل های مد نظر نصب شوند
  - ماده - 21 - در نصب تابلو ها جهت اتصال آن ها به پایه باید از بست های مخصوص به همراه پیچ و مهره های گالوانیزه مربوطه استفاده نمود که سروته پیچ و مهره ها و یا سایر وسایل و ادوات مخصوص بستن و محکم کردن این تابلو ها ، بایستی به نحوی جایگذاری شوند که ایجاد خطر نکنند
  - ماده - 22 - به طور کلی حد زیرین ارتفاع تابلو های علایم ایمنی که ممکن است از زیر آن ها عبور و مرور افراد صورت گیرد نباید کمتر 1/2 متر از سطح زمین باشد ، مگر در موارد خاصی که به اقتضای شرایط و به تشخیص مسئول ایمنی کارگاه بتوان ارتفاع کمتری برای آن در نظر گرفت ، لیکن ارتفاع کمتر نباید باعث ایجاد مخاطره برای افراد شود
  - ماده - 23 - کلیه تابلو های علایم ایمنی باید در محلی نصب شوند که در هر موقع از شبانه روز برای کارگران و افراد در معرض خطر ، به سهولت قابل دید باشند
    - تبصره - 1 - تابلو های علایم ایمنی برحسب شرایط و با توجه به نوع کاربرد و محل نصب آن باید به صورت روزرنگ ، شبرنگ و یا ساخته شده از مواد باز تابنده نور بوده و یا دارای لامپ روشنایی باشد
    - تبصره - 2 - در صورتی که بر اثر عدم وجود روشنایی کافی در محیط کار ، تابلو های علایم نصب شده به راحتی قابل رویت نباشند ، لازم است به صورت جداگانه از وسایل روشنایی مناسبی استفاده شود
    - تبصره - 3 - در هیچیک از تابلو های علایم ایمنی نمیتوان از نورپردازی غیر الکتریکی همچون شعله آتش استفاده کرد ، مگر در موارد خاص مانند پالایشگاه های مواد نفتی و با کسب مجوز از مسئولین اجرایی ذی ربط
  - ماده - 24 - تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی بایستی در محل نصب شده از آسیب های احتمالی ، خراشیدگی و سایش ، امواج ماورای بنفش ، گرد و غبار ، پاشش مواد شیمیایی و روغن ها ، رنگ پریدگی و سایر آسیبها محافظت شوند . در صورتی که ناگریز به استفاده از تابلوی علایم یا اتیکت های ایمنی در شرایط فوق الذکر باشند ، باید در تهیه و ساخت آن ها از مواد مقاوم استفاده شود .
  - ماده - 25 - پایه ها ، لوله ها ، بست ها ، پیچ و مهره ها و صفحات تابلوی علایم ایمنی باید در مقابل خوردگی و زنگ زدگی محافظت شوند
  - ماده - 26 - تابلو های علایم ایمنی باید تا حد ممکن نزدیک به خطرات مربوطه و در فاصله مشاهده ایمن نصب گردند ، به نحوی که مخاطب فرصت انجام عکس العمل و اقدام مناسب را داشته باشد
  - ماده - 27 - نصب بیش از 3 تابلو از علایم ایمنی مختلف ، در یک مکان و در مجاورت یکدیگر ممنوع میباشد . ( وجود تابلو های علایم ایمنی فراوان و بیش از اندازه موجب بی اعتنایی و عدم بذل توجه کافی مخاطبین میگردد
  - ماده - 28 - تابلو های علایم ایمنی بایستی در معابر و گذرگاه های منتهی به محل خطر به طور مطمئن نصب شوند تا افراد قبل از ورود به محل خطرناک و مواجهه با آن از وجود خطر احتمالی مطلع شده و اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه را به انجام رسانند
  - ماده - 29 - نصب تابلوی علایم ایمنی در محل های خطرناک مانند لبه پرتگاه ها ، انبار ها ، محلهای عبور و مرور ، محل ذخیره مواد خطرناک و سایر مکان هایی که احتمال وقوع حادثه را داشته باشد ، الزامیست .
  - ماده - 30 - نصب تابلوی علایم ایمنی بر روی تیرهای برق یا درختان ، صخره ها و سایر عناصر طبیعی و نیز در محل پنجره یا درب ، روزنه ها ، بازشوها و نورگیرها ، کانال های تهویه و همچنین در مسیر های عبور کارگران مانند : پلکان ها ، نردبان ها و راه های خروج اضطراری که مانع عبور و مرور افراد میگردد ، ممنوع بوده ، همچنین نصب آن ها باید به گونه ای باشد که هیچ بخشی از سطح یا پایه آن ها مانع استفاده از هر نوع پله فرار و خروجی ها نگردد
  - ماده - 31 - ترسیم تابلو های علایم ایمنی با رنگ و یا مواد دیگر به طور مستقیم روی دیوار یا سایر عناصر ساختمانی و طبیعی مانند درخت و صخره به صورتی که قابل برچیدن نباشد ، ممنوع است
  - ماده - 32 - چیدمان وسایل و ماشین آلات درون کارگاهی بایستی به نحوی باشد که مانع رویت کامل تابلو های علایم ایمنی نگردد .
  - ماده - 33 - قرار گرفتن هرگونه مانعی در مقابل تابلوی علایم ایمنی در محوطه بیرونی و باز کارگاه از جمله : درخت ، بوته ، علف هرز و پوشال ، وسایل نقلیه ، ابزار و ماشین آلاتی که منجر به عدم دید کامل این تابلو ها میشوند ، ممنوع است
  - ماده - 34 - تابلو های علایم ایمنی باید به گونه ای نصب شوند که احتمال هرگونه سقوط و یا جابجایی آن ها به صورت کنده شدن ، لرزش یا چرخش توسط جریان هوا و یا کارکرد دستگاه ها وجود نداشته باشد
  - ماده - 35 - در نصب تابلو های علایم ایمنی باید از ایجاد سکوها ، سوراخها و درزهای غیر معمول که محل جمع شدن گرد و غبار و بوجود آمدن لانه پرندگان و انبار تجهیزات و وسایل اضافی شود ، اجتناب کرد .
  - ماده - 36 - بر روی تابلو های علایم ایمنی و یا در نزدیکی و مجاورت مکان هایی که این علایم نصب میشوند ، نبایستی جملات یا عباراتی نوشته شود و یا پوسترها ، اطلاعیه ها و اعلامیه ها یا پارچه نوشته هایی قرار گیرند که مانع دیده شدن تابلوی علامت ایمنی شده و یا مطالب روی آن ها با مفهوم علامت ایمنی تناقضی داشته باشند .
  - ماده - 37 - اتیکت ها بایستی در مواقع ضروری بر روی بخش های خطرناک ماشین آلات و تجهیزات ، نصب و تا زمان حضور خطر به صورت دائمی بر روی آن ها استفاده شوند . در سایر مواقع تنها به عنوان یک ابزار موقتی برای هشدار شرایط ، ابزار ، تجهیزات و تشعشعات خطرناک بوده و نبایستی آن ها را به عنوان یک ابزار پیشگیری و هشدار کامل در نظر گرفت
  - ماده - 38 - اتیکت های ایمنی دائمی نصب شده بر روی موقعیت های خطر ساز و هشدار دهنده ماشین آلات بایستی از جنسی باشند که دوام کافی داشته و از رنگ ثابتی برخوردار باشند که انتخاب مواد مصرفی در تهیه آن ها و نیز روش چسبانیدن آن ها در محل های موردنظر باید براساس شرایط محیطی و سایر مقتضیات مکانی که دستگاه مد نظر در آن قرار دارد ، صورت پذیرد
  - ماده - 39 - در مواقعی که از اتیکت ها به عنوان ابزار موقتی برای هشدار خطر استفاده میشود ، ضروری است سریعا نسبت به علایم ایمنی دائمی در محل های موردنیاز اقدام گردد
  - ماده - 40 - در خصوص اتیکت های به کار رفته بر روی دستگاه ها و ماشین آلات ، بایستی رنگ اصلی اتیکت ایمنی مخالف رنگ سطحی که بر روی آن چسبانیده میشود ، باشد . در غیر اینصورت باید از اتیکت هایی استفاده شود که دارای خطوط حاشیه ای با رنگی مخالف با سطح مد نظر میباشند
  - ماده - 41 - اتیکت ها باید به محلی که تا حد ممکن و ایمن به خطرات مربوطه نزدیک بوده وبر روی موقعیت های خطر ساز و هشدار دهنده ماشین آلات و یا در منطقه کنترل ماشین و با یک ابزار مناسب همچون : زنجیر ، سیم و ریسمان آویخته شوند . در مواقع لزوم باید برای استحکام بیشتر در مکان مد نظر چسبانیده و یا آن ها را پرچ نمود تا از جابجایی و گم شدن غیر عمدی آن ها جلوگیری شود
  - ماده - 42 - نصب بیش از حد اتیکت ها بر روی ماشین آلات ، به ویژه در محل هایی که از ضرورت چندانی برخوردار نمیباشد ، ممنوع بوده و به کارگیری بیش از 7 اتیکت ایمنی در یک منطقه خاص از هر ماشینی مجاز نمیباشد ، مگر در صورتی که به تشخیص مسئولین مربوطه ماهیت کار با ماشین مربوطه اقتضای به کارگیری اتیکت های بیشتری را بنماید
    - تبصره - 1 - در مواردی که با توجه به خطرات موجود بر روی دستگاه ، تعداد اتیکت های موردنیاز بیش از 7 عدد پیش بینی میشود ، در مورد خطراتی که از اهمیت کمتری برخوردار بوده و در ضمن اتیکت گذاری هم نشده اند بایستی در کتاب راهنمای همراه ماشین آلات به آن ها اشاره شود و همچنین باید از اتیکتی مبنی بر همین مطلب یعنی : « به کتاب راهنمای کاربران مراجعه نمایید .» بر روی دستگاه استفاده نمود
  - ماده - 43 - کلیه سازندگان ماشین آلات مکلفند در هنگام تهیه اتیکت های ایمنی نصب شده بر روی ماشین آلات ، تاریخ تعویض آن را در حاشیه اتیکت مربوطه درج نمایند
    - تبصره - 1 - کلیه کارفرمایان مکلفند قبل از به پایان رسیدن تاریخ مصرف درج شده بر روی اتیکت ها نسبت به تعویض آن ها از طریق کارخانه یا شرکت تولید کننده یا عرضه کننده ماشین آلات مربوطه و یا سایر مراجع ذی صلاح اقدام نمایند
    - تبصره - 2 - در مواردی که کارفرمایان نسبت به نصب اتیکت های ایمنی جدید در محل های موردنیاز بر روی ماشین آلات اقدام میکنند ، مکلفند تاریخ تعویض اتیکت ها را نیز مشخص نمایند
    - تبصره - 3 - در صورتی که برحسب شرایط ، اتیکت ایمنی به کار رفته مدتی قبل از زمان انقضا ، ناخوانا شده و یا از بین رفته باشد ، کارفرما مکلف است در اسرع وقت نسبت به تعویض آن و سفارش اتیکتی جدید اقدام نماید
فصل - سوم - الزامات قانونی و وظایف کارگر و کارفرما
- ماده - 44 - استفاده از تابلو های علایم و اتیکت های ایمنی در کلیه محل ها ، ماشین آلات و مکان های که امکان حذف و از بین بردن و یا کنترل خطرات از سایر روش ها ( مثل : کنترل های مهندسی ، استفاده از سیستم های ایمن ، حفاظ گذاری و ...) برای کارفرما مقدور نمیباشد ، ضروری است
- ماده - 45 - نصب علائم و اتیکت های ایمنی ذکر شده در این مقررات نمی تواند جانشین اقدامات لازم دیگر جهت کنترل و پیشگیری مانند نظارت های مهندسی ، اصلاح روش های کاری و ایجاد شرایط کار بی خطر شود ، لذا کارفرمایان مکلفند کلیه موارد ایمنی را رعایت کرده و در صورت نیاز از علایم ایمنی استفاده کنند
- ماده - 46 - کارفرما موظف است نظارت نماید تا تابلوی علایم طبق مقررات در محل خود نصب و نگهداری شوند .
- ماده - 47 - کلیه علایم ایمنی جدید و نیز علایم قبلی که قرار است جایگزین شوند ، باید مطابق با مندرجات مفاد این آیین نامه باشند
- ماده - 48 - کارفرما مکلف است به نحو مقتضی آموزش های لازم نسبت به مفهوم کلیه علایمی که در نقاط مختلف کارگاه نصب شده اند را به کارگران ارایه داده و نیز اقدامات احتیاطی و پیشگیرانه ای که در زمان مواجهه با علامت های ایمنی برای جلوگیری از وقوع خطر ضروری میباشد را به آنان بیاموزد
- ماده - 49 - کلیه تولید کنندگان و فروشندگان تجهیزات و ماشین آلات داخل کشور و نیز واردکنندگان ماشین آلات خارجی بایستی اطلاعاتی را که به درک بهتر مفاهیم اتیکت های ایمنی کاربردی بر روی قسمت ها و اجزای خطرناک و موردنیاز ماشین آلات کمک مینماید را همراه مدارک راهنما ، برگه های اطلاع رسانی ، برشورها و کتابچه های دستورالعمل کار با آن ها به خریداران ارایه نمایند
- ماده - 50 - با توجه به جنس خاص اتیکت ها ، ارایه نسخه ای اضافی از اتیکت های ایمنی کاربردی بر روی محصول یا دستگاه به همراه سایر مدارک مربوطه توسط تولید کنندگان داخلی الزامی میباشد
- ماده - 51 - در مکان هایی که از علایم ایمنی ، حفاظ ها و یا سایر ابزار حفاظتی مناسب بر روی ماشین آلات استفاده شده ، الزامی به کاربرد اتیکت ها نمیباشد
- ماده - 52 - با تغییر شرایط و از بین رفتن احتمال خطر یا شرایط خطر ساز در کارگاه و یا پایان مراحل کار لازم است به منظور جلوگیری از گمراه شدن کارگران ، علایم نصب شده ، سریعا به طور ایمن پوشانده شده و یا جمع آوری گردند .
- ماده - 53 - کارفرما مکلف است تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی را در زمان های لازم تمیزکرده و به دقت از آن ها نگهداری نماید تا محتوای آن ها به آسانی قابل رؤیت باشد
- ماده - 54 - کلیه کارگران موظف به حفظ و نگهداری از علایم ایمنی تهیه شده توسط کارفرما در حیطه وظایف و مسئولیت های خویش میباشند
- ماده - 55 - کارفرما مکلف است تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی را در مواقع لزوم ، تعمیر و یا تعویض نماید
- ماده - 56 - بازدید از تابلو ها توسط مسئول مربوطه به منظور پایدار بودن ، استحکام و ایمنی تابلو و سازه آن باید حداقل در مراحل زیر انجام گیرد
  - بند - الف - قبل از شروع به استفاده از آن
  - بند - ب - پس از هرگونه تغییرات و ایجاد وقفه در استفاده از آن
  - بند - ج - پس از وقوع باد شدید ، طوفان ، زلزله و عوامل مشابه که استحکام و پایداری تابلو ها مورد تردید قرار گیرد
- ماده - 57 - در خصوص درب های خروج اضطراری ، این درب ها بایستی با علامت های خروج واضح و قابل رؤیت مشخص شوند و فاقد هرگونه نشانه یا علامتی غیر از علامت خروج باشند . همچنین درب های مجاور درب های اصلی خروج اضطراری که به سمت مسیر های خروجی منتهی نمی شوند ، بایستی مشخص شده وبر روی آن ها از علایم نشان دهنده این امر استفاده شود
- ماده - 58 - از تاریخ تصویب و اجرای این آیین نامه ، طراحی ، چاپ ، انتشار ، واردات و ساخت هرگونه تابلوی علامت یا اتیکت ایمنی مربوط به کارگاه های مشمول قانون کار منوط به کسب مجوز از شورای عالی حفاظت فنی ( مدیرکل بازرسی کار به عنوان دبیر شورای عالی حفاظت فنی ) خواهد بود
  - تبصره - 1 - نظافت ، تعمیر و تعویض تابلوی علایم ایمنی در صورتی که مغایرتی با مشخصات مجوز نداشته باشد ، نیازی به اخذ مجوز جدید ندارد
- ماده - 59 - براساس ماده 95 قانون کار جمهوری اسلامی ایران کارفرمایان مکلف به رعایت مفاد این آیین نامه بوده و کارگران نیز برابر تبصره 2 ماده فوق الذکر موظف به رعایت مفاد تابلوی علایم و اتیکت های ایمنی میباشند
- ماده - 60 - این آیین نامه مشتمل بر 60 ماده و 18 تبصره و به استناد مواد 85 و 91 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 31/5/1386 شورای عالی حفاظت فنی مورد تایید و در تاریخ 15/11/1386 به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی ( آقای دکتر محمد جهرمی ) رسیده است