وب سایت حقوقی ماتیکان


آیین نامه ایمنی ماشین ها و ادوات کشاورزی

فصل - اول - ماشین های کشاورزی به ماشین هایی اطلاق میشود که دارای موتور بوده و جهت عملیات کشاورزی و برای کار هایی نظیر آماده سازی زمین ، کاشت ، داشت ، برداشت و جابجایی محصول بکار گرفته میشوند . ادوات کشاورزی : به دستگاه های فاقد موتور اطلاق میشود که به طرق مختلف ( سوار ، نیمه سوار و کششی ) به ماشین های کشاورزی متصل شده و عملیات مختلف کاشت ، داشت ، برداشت و جابجایی محصول را انجام می دهند . ادوات خاک ورزی : دستگاه هایی هستند که عملیات آماده سازی را قبل از کشت بر روی زمین انجام می دهند مانند گاوآهن ، دیسک و هرس . ماشین های کاشت : دستگاه هایی هستند که عملیات کاشت بذر ، نشاء و غیره را انجام می دهند . ادوات داشت : دستگاه هایی هستند که پس از کاشتن دانه ها و سایر محصولات تا زمان برداشت محصول ، عملیات نگهداری ، کودپاشی و سمپاشی مزرعه را انجام می دهند مانند ماشین های تنک کن ، کود پاش و سم پاش . ماشین ها و ادوات برداشت : دستگاه هایی هستند که عملیات برداشت محصول از سطح مزرعه ، بسته بندی ، خرمنکوبی و یا چند عملیات را با هم انجام می دهند . از قبیل بسته بندها ، ساقه کوبها ، کمباین ها ، علوفه خردکن ثابت . تراکتور و تیلر : ماشین های چندمنظوره ای است که برای کشیدن ادوات ، ماشین های متحرک ، بکار انداختن ماشین های ساکن و یا قابل حرکت به کمک تسمه و فلکه و محور تواندهی به کار میروند . محور تواندهی ( P . T . O ) : محور گردنده مخصوصی است که نیروی محرکه لازم را از موتور تراکتور گرفته و به ماشین ها و یا ادوات کشاورزی منتقل مینماید . پین برشی : قطعه ای است برای نگهداری اتصال خیش به گاوآهن که در صورت برخورد خیش به مانع ، مقاومت خود را از دست داده و بریده شده و مانع از بلند شدن و واژگونی تراکتور میگردد . سپر دوار محور اتصال ( P . T . O ) : پوششی است که روی محور انتقال دهنده نیرو قرار میگیرد تا از برخورد انسان با محور جلوگیری نماید .
فصل - دوم - مقررات عمومی
- ماده - 1 - کلیه اشخاصی که از ماشین ها و ادوات کشاورزی استفاده می نمایند باید آموزش و مهارت لازم را دیده باشند .
- ماده - 2 - داشتن گواهینامه ویژه از مراجع ذی صلاح برای کار با ماشین های کشاورزی موتوری الزامی است .
- ماده - 3 - کلیه قسمت های ماشین های کشاورزی و ادوات آن باید قبل از هرگونه عملیات کشاورزی مورد بازدید قرار گیرد .
- ماده - 4 - کلیه قسمت های انتقال دهنده نیرو و مواد از قبیل تسمه فلکه ، چرخ دنده و زنجیر و مارپیچ های انتقال مواد و امثال آن ها و همچنین قسمت هایی از ماشین ها که امکان ایجاد حادثه برای کارگر و افراد داشته باشد باید دارای حفاظ مناسب و موثر باشد . ضمنا رعایت مفاد آیین نامه حفاظت در مقابل وسایل انتقال نیرو مصوب 21/4/1340 در این زمینه الزامی میباشد .
- ماده - 5 - قبل از انجام عملیات تعمیر ، سرویس ، نظافت ، تنظیم ، اتصال و جداسازی ادوات ماشین های کشاورزی باید آن ها را به طور اطمینان بخشی متوقف و بی حرکت نمود .
- ماده - 6 - در ماشین ها و ادواتی که بعد از خاموش کردن ماشین محور چرخنده یا سایر اتصالات مدتی به حرکت خود ادامه می دهند باید تا توقف کامل دسترسی به قسمت های خطرناک آن امکانپذیر نباشد .
- ماده - 7 - عملیات بهره برداری ، تعمیر ، تنظیم و سرویس ماشین های کشاورزی و ادوات آن باید طبق دستورالعمل شرکت سازنده و با رعایت اصول ایمنی و توسط اشخاص ماهر انجام گیرد .
- ماده - 8 - سوار شدن افراد بر روی ماشین ها و ادوات کشاورزی ، غیر از محل های مجاز که توسط شرکت سازنده تعبیه شده ، ممنوع است .
- ماده - 9 - ماشین ها و ادوات کشاورزی را باید مطابق با کاربری و دستورالعمل های شرکت سازنده استفاده نمود .
- ماده - 10 - راننده ماشین کشاورزی مکلف است قبل از شروع به کار با ماشین ، از عدم وجود افراد در داخل مخازن و محفظه ها و محدوده خطر اطمینان حاصل نماید .
- ماده - 11 - ماشین های کشاورزی باید به خاموش کننده های دستی مناسب مجهز گردند .
- ماده - 12 - راننده ماشین کشاورزی باید پس از اتمام کار نسبت به توقف کامل ماشین اطمینان حاصل نموده و سوییچ آن را بردارد .
- ماده - 13 - عملیات کشاورزی در شیب تپه ها و زمین های دارای اختلاف سطح باید با رعایت اصول ایمنی و دستورالعمل شرکت سازنده صورت گیرد .
- ماده - 14 - عملیات کشاورزی در شب باید با رعایت اصول ایمنی و تامین روشنایی مناسب انجام گردد
- ماده - 15 - هنگام کار با ماشین های کشاورزی و یا حمل و نقل آن ها در نزدیکی خطوط انتقال نیروی برق ، آب ، گاز و نفت باید قوانین و مقررات مربوط به حریم آن ها رعایت گردد
- ماده - 16 - هنگام اتصال ، تنظیم و جداسازی ادوات ماشین های کشاورزی که نیاز به روشن بودن ماشین میباشد ، رعایت اصول ایمنی و دستورالعمل های شرکت سازنده الزامی است .
- ماده - 17 - هنگام تعمیر ، تنظیم و سرویس ، باید پایداری و ایستایی ادوات و ماشین های کشاورزی با استفاده از تجهیزات ایمن و مناسب تامین گردد .
- ماده - 18 - قبل از ترک یا خاموش نمودن ماشین ها و ادوات کشاورزی آزاد کردن فشار هیدرولیک کلیه ادوات و متعلقات برای قرار گرفتن در پایین ترین حد و نزدیک ترین فاصله با سطح زمین الزامی است .
- ماده - 19 - به منظور حفظ پایداری ماشین های کشاورزی در حالت اتصال ادوات سوار شونده ، باید از وزنه های تعادلی مطابق با دستورالعمل های شرکت سازنده استفاده نمود .
- ماده - 20 - استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب با نوع کار الزامی است .
فصل - سوم - مقررات اختصاصی
- ماده - 21 - استفاده از سپر اصلی و حفاظ مخصوص در بالای محور تواندهی تراکتور الزامی است .
- ماده - 22 - هنگام رانندگی تراکتور در جاده ها و معابر مجاز باید پدال های ترمز به یکدیگر قفل شوند .
- ماده - 23 - اتصال ادوات کششی به تراکتور صرفا باید با استفاده از پین های برشی استاندارد صورت گیرد .
- ماده - 24 - هنگام کار خاکورز های دوار از قرار گرفتن در منطقه خطر و پشت آن باید خودداری شود .
- ماده - 25 - هنگام عملیات خاک ورزی توسط گاوآهن های دو طرفه و در زمان تعویض خیشها قرار گرفتن در محدوده چرخش خیش ممنوع است
- ماده - 26 - مادامی که ماشین کاشت در حال کار است باید دهانه مخزن بسته بوده و بررسی میزان بذر از طریق دریچه های مخصوص انجام گیرد و استفاده از دست برای این کار ممنوع است
- ماده - 27 - تمیز کردن علوفه و ضایعات جمع شده در مقابل شانه برش ماشین های دروگر شانه ای باید پس از توقف کامل دستگاه و خاموش نمودن آن انجام پذیرد .
- ماده - 28 - قرار گرفتن افراد در مقابل شانه برش ماشین دروگر تحت هر شرایطی ، ممنوع میباشد
- ماده - 29 - ایستادن و تردد افراد در محدوده حرکت و فعالیت ماشین ها و ادوات کشاورزی در هنگام کار ، ممنوع است .
- ماده - 30 - هنگام تنظیم تیغه های برشی ماشین های خردکن ، باید با استفاده از وسیله مناسبی از چرخش ناخواسته تیغه ها جلوگیری شود .
- ماده - 31 - هنگام پر بودن مخزن دانه کمباین بایستی با سرعت مطمئن و مطابق با دستورالعمل های شرکت سازنده حرکت نمود .
- ماده - 32 - هنگام برداشت محصول از تپه هایی با شیب تند بایستی از کمباین هایی مجهز به سیستم ترازکننده خودکار استفاده شود .
- ماده - 3 - قسمت هایی از ماشین که در ارتفاع کار میکنند باید به هنگام خاموش نمودن دستگاه به روی زمین قرار گیرد .
- ماده - 34 - دهانه های ورودی و خروجی مواد اولیه یا محصول در ماشین ها و ادوات کشاورزی باید به نحوی باشد که ورود و درگیری اعضای بدن به محدوده خطر امکانپذیر نباشد .
- ماده - 35 - کلیه قسمت هایی از ماشین و یا ادوات آن که در اثر کار کردن احتمال داغ شدن آن ها وجود دارد باید مرتبا بازدید و سرویس گردد تا از بروز آتش سوزی احتمالی جلوگیری به عمل آید .
- ماده - 35 - کلیه قسمت هایی از ماشین و یا ادوات آن که در اثر کار کردن احتمال داغ شدن آن ها وجود دارد باید مرتبا بازدید و سرویس گردد تا از بروز آتش سوزی احتمالی جلوگیری به عمل آید .
- ماده - 36 - بازوهای تاشو در ادوات کشاورزی باید به قفل کن مکانیکی تجهیز شوند تا از باز شدن آن ها در زمان حمل و نقل جلوگیری نماید
فصل - چهارم - سایر مقررات
- ماده - 37 - حرکت ، بارگیری و تخلیه تریلر متصل به تراکتور باید مطابق با قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی صورت پذیرد .
- ماده - 38 - شیلنگ ها ، لوله ها و اجزای تحت فشار هیدرولیک که برای اتصال به ادوات کشاورزی به کار میروند باید مرتبا بازدید و به روش مطمئن و ایمن محافظت گردند .
- ماده - 39 - ماشین های کشاورزی باید به بوق هشدار دهنده دنده عقب ، آینه های بغل ، چراغ گردان برای استفاده در شب و سایر تجهیزات هشدار دهنده مجهز باشند .
- ماده - 40 - دستگاه های شاخه بر موتوری باید دارای یک بند مهار ( حمایل ) قابل تنظیم برای استفاده کاربر باشد .
- ماده - 41 - پین هایی که برای اتصال ماشین ها و ادوات کشاورزی استفاده میشوند باید مجهز به اشپیل و گیره ایمنی باشند .
- ماده - 42 - هرگونه اتصال محور تواندهی باید به سپر دوار محور مجهز باشد
- ماده - 43 - برای کشش ادوات کشاورزی صرفا استفاده از مالبند تراکتور مجاز است .
- ماده - 44 - تریلرهایی که به عنوان دنباله بند به تراکتور متصل میشوند باید به چراغ ترمز و علایم هشدار دهنده مجهز باشند .
- ماده - 45 - در صورت عدم وجود کابین ایمن و استاندارد و به منظور حفظ جان راننده تراکتور ، باید ماشین به چهارچوب حفاظتی ( را پس ) مجهز باشد .
- ماده - 46 - رعایت وزن ، ارتفاع و جوانب مجاز بار در تریلرها الزامی است .
- ماده - 47 - میزان بار قابل حمل و همچنین ارتفاع بار مجاز باید روی بدنه تریلر حک گردد .
- ماده - 48 - رانندگان ماشین های کشاورزی در هنگام کار باید از انجام امور ذیل : خوردن ، آشامیدن ، استعمال دخانیات ، صحبت با تلفن همراه ، استراحت و هرگونه شوخی و اعمال غیر ایمن که باعث عدم تمرکز میگردد ، خودداری نمایند . ضمنا قبل از شروع به کار یا در حین کار ، استفاده از دارو های خواب آور ممنوع است .
- ماده - 49 - تریلرهای مخصوص حمل بار که با تراکتور کشیده میشوند باید به پایه های نگهدارنده مناسب مجهز باشند .
- ماده - 50 - باعنایت به ماده 88 قانون کار جمهوری اسلامی ایران ، کلیه دارندگان ، تولید کنندگان ، فروشندگان ، عرضه کنندگان و بهره برداری کنندگان از ماشین های کشاورزی مکلف به رعایت استاندارد تولید و موارد ایمنی و حفاظتی در ماشین های مربوطه میباشند .
- ماده - 51 - به استناد ماده 95 قانون کار جمهوری اسلامی ایران ، مسئولیت رعایت مقررات این آیین نامه برعهده کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه به دلیل عدم توجه کارفرما به الزامات قانونی ، مکلف است به جبران خسارات وارده میباشد . این آیین نامه مشتمل بر 4 فصل و 51 ماده تهیه و به استناد مواد 85 و 91 قانون کار در جلسه مورخ 2/11/1387 شورای عالی حفاظت فنی تدوین و در تاریخ 27/12/1387 به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده است .