iranmatikanlogo android
  /  English   /  
logo تاریخ تصویب : 1381/01/15 شماره رای : 7/10
شماره نظریه
  • توضیحات - - - پرسش : باعنایت به تقسیم بندی مجازات ها به حدود و قصاص و دیات و تعزیرات و مجازات های بازدارنده و تعاریف آن ها در مواد 12 الی 17 قانون مجازات اسلامی ، نظر به اینکه اکثر جرایم مندرج در قانون مجازات ، جرایم نیرو های مسلح به منظور حفظ نظم و مراعات مصلحت اجتماع در قبال تخلف از مقررات حکومتی وضع شده است ، مستدعی است اعلام نمائید که مجازات های مذکور در قانون فوق اولا از باب تعزیر است یا خیر ؟ ثانیا چنانچه از باب تعزیر نیست چه عنوانی بر آن صدق مینماید و اصولا ذکر کلمه تعزیری پس از مجازات های بازدارنده به صحت حکم خدشه وارد مینماید یا خیر ؟ نظریه پاسخ : تمام جرایمی که نوع و میزان مجازات آن ها توسط قانونگذار ( حکومت به معنای عام کلمه ) تعیین شده است نه شرع ، مجازات بازدارنده است . مانند اکثر مجازات های مذکور در کتاب پنجم از قانون مجازات اسلامی و این مجازات به لحاظ اینکه نوع و میزان و تعداد آن ها از طرف شرع معین نگردیده است مشمول عنوان تعزیر میباشند . اما مواردی در قوانین جزائی آمده است که تعیین نوع و میزان مجازات را در اختیار حاکم گذارده است مانند مجازات کسی که کمتر از چهار بار اقرار به زنا کند ( موضوع ماده 68 قانون مجازات اسلامی ). این قبیل موارد فقط داخل در عنوان تعزیر میباشند نه مجازات بازدارنده . بنابراین در خصوص ملاک تفکیک مجازات های بازدارنده از مجازات تعزیری باید گفت ، بین مجازات های تعزیری و بازدانده عموم و خصوص مطلق میباشد یعنی تعزیر اعم است و مجازات های بازدارنده اخص . به عبارت دیگر با توجه به تعریف مجازات های بازدانده در ماده 17 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370، اکثر مجازات های مذکور در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی سال 1375 مجازات بازدارنده است . ضمنا تعریف تعزیرات شرعی در تبصره 1 ماده 2 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب مصوب سال 1378 آمده است . نتیجتا اصطلاح تعزیر شامل مجازات بازدارنده هم میشود ، لکن اصطلاح مجازات بازدارنده شامل تعزیرات شرعی نیست و مجازات های موضوع قانون مجازات جرایم نیرو های مسلح از جمله مجازات های بازدارنده و مشمول عنوان مجازات های عرفیه به نظر می رسد .